DRUGI MALJEVIČEV SELJAČKI CIKLUS ILI TRAGIČAN IZLAZAK IZ ISTORIJE KROZ UTOPIJU
Jedan od načina da umetnost suprostavi sebe društvu u kojemu postoji je da nađe u sebi nešto što bi bilo disfunkcionalno,neproduktivno :umetnost tada može da se suprOstavi društevnom imperativu da bude „efektivna „ . To je jedna od važnih tema kako teorijskih rasprava, tako i drugog seljačkog ciklusa Kazimira Maljeviča.
Smisao rada u oslobađanju lenjosti.-Pastorala tipična za ruske avagardiste-Suprematizam kao lenjost, sloboda ni čista umetnost-
Jer Kazimir je Maljevič utopiju shvatao kao izlazak iz istorije, oslobađanje od ropksog rada „harčevim princpom „ kako je on nazivao ekonmske princiope koje je kao okove vlast nametnula čovekovoj svakodnevici.
U razmišljanjima o toj utopiji , kod Maljeviča je je nikao lik slejaka ,čoveka koji živi punim životom, diše punim plućima i ne stremi k progresu, lik kji je takođe karakterističan za rusku narodnu tradiciju.
Idilična slika seljaka iz umetnikovog detinjstva
U skicama svoje autobiografije iz 1933.g. u vreme kolektivizacije , Maljevič predstavlja naglašenu idiličnu sliku seljačkog vremena svoga detinjstva:
Seljaci se bave umetnošću, a fabrički radnice ne
Maljevič dalje objašnjava :
Pastorala tipična za ruske avangardiste
U toj pastorali, tipičnoj za ruske avangardiste koji se obraćaju narodnom životu, jedan od karakterističnih primera je poziv Natalije Gončarove slikarima da crpe nadahnuće na Istoku, a ne na Zapadu.Tu možemo videti zaista nešto specifično:obradu teme rada i seoskog slavlja.
Seljački rad za Maljeviča isprepleten je s estetikom
Seljak je sudbinski vezan za poljoprivredne radove na zemlji.
U svojim slikama ,kao što je na primner „Glava seljaka „(1913),Maljevič je izrazio nadahnuće pronađeno unutra seljačkog bitisanja neodvojivog od rada kao dragoceno zrnce bespredmetnosti .To je bio jedan od važnih koraka na putu ka crvenom suprematistčkom kvadratu, na kojemu je jedna „usputna stanica „ već bila „Unetnički realizam seljanki u dva merenja „(1915.).
Smisao rada u oslobađanju lenjsoti
Taj isti crveni kvadrat u drugom tesktu Maljevič naziva „signalom revolucije “. Maljevič, iako je bio upoznat s mrksističkim idejama o ekonomskoj bazi i neophodnosti njene promene , shvatao je u smislu mogućnosti da se raskine s“štetočinskim principom „, da se raskine sa ekonomizom . On piše:
Ova Maljevičeva ideja kao i njemu svojstvena zalaganja protiv progresa u samoj suštini ne protivreče duhu Marksovih ideja.Maljevič je Marskova gledišta osmišljavao kao svojevrsni skup revolucionarnih situacija, premda su njegove simpatije na početku Građanskog rata bile na strani anarhista:godine 1918. g.on je objavio veliki broj članakaka u časopisu „Anarhija „.
Imenica “Lenjin” je etimološki izvedena od prideva “lenj”
Boljševički projekat socijalizma Maljevič je nastojao da protumači u tom duhu,pa je , na primer, etimologiju reči“Lenjin“izveo iz reči „lenj“: „lenj, Lenjin,on pripada lenjosti,on se nalazi u miru,,t.j. u lenjosti, stannju lenjivosti.“
Kad seljaci stoje nasred pustih, vetrovitih polja
Posle 1930.g. na fonu staljinskog kulta visoke produktivnosti , udarništva i heroja rada ,Maljevičeve misli su već zvučale skandalozno.U okolnostima koje su vladale tih godina,Maljevičeve predstave o utopji,lenjosti i seljaštvu,poprimile su novi smisao,kako umetničlki, tako i politički.
Njegova takozvana nova seljačka serija , za razliku od prve, stvorene u prvoj polovini 1910-ih. godina, skoro da i ne slika scene rada .Seljaci na ovim slikama obično stoje nasred pustih, vetrovitih polja , s kućama na horizntu, često bez lica,a ponekad lišeni i glavnih oruđa za rad-ruku.Ali oni u samim svojim bićima nose suprematizam,bespredmetnost, i u odsutvu crta lica krase ih geometrijske šare tela.
Suprematizam kao lenjost, sloboda i čista umetnost
Taj suprematizam u seljačkim figurama i prirodi koja ih okružuje za Maljeviča jeste lenjost,sloboda i čista umetnost koju je on ranije zastupao i proslavio u svojim suprmatitsičkim manifestima . Saobrazno likovnom sistemu na kojima su zasnovani Maljevičevi tekstovi, odsustvo likova označava nepristajanje umetnosti da u sebe primi provremeni oblik bilo koga vođe ili ideologije.
Junaci drugog seljačkog ciklusa Maljeviča su pasivni, ali njihova pasivnost znači postojanost, unutrašnje suprostavljanje.
Maljevič, koji sam to nije u poptunosti artikulisao, postao je advokat tog slikartstva za seoski način života koji je prinesen kao žrtva staljinskoj efikasnosti i ciljevima industrijalizacije.
Bez obzira na intelektualnu estetiziranost Maljevičevih predstava o seljačkom životu, on je izrazio specifičnost seljačkog rada neraskidivo povezanog sa lenjošću i neradom ,za razliku od posla industrijskog radnika .
Na vezu rada i odmora u predindustrijskom načinu proizvodnje,u kome su ekonomski vidovi delatnosti ( lov, zemljoradnja , naturalna trgovina ), sadržavale elemente opštenja i slobodnog vremena , ukazao je britanski istoričar Kit Toms.
Prelazak na industrijsku proizvodnju uvodi ideju porogresa i racionalno obračunatog linearnog vremena , koje je u protivurečnosti sa ranijim, cikličnim shvatanjem vremena,vezanim sa konkretnim vlasničkim i prirodnim ciklusima.
Priroda u čijem okruženju se odvija seljački rad na taj način se javlja kao nešto što je suprostavljeno industrijskoj logici.
Koda Maljeviča prirorda je ispunjena suprematizmom kao i selajci unutra nje.
Zrno lenjosti unutra rada
Maljevič je rekao nešto što je važnije ne samo od seljaštva nego i od bilo kojeg rada ,nešto suštinsko u vezi sa čovečjim životom-o zrnu lenjosti unutar rada.
Suprermatizam u konturi seljaka možemo tretirati kao čisto opijanje cvetom , nešto, govoreći psihoanalitički , što proističe iz registra naslade ( unutra jednog te istog tela ) , a ne iz regsitra želja, delovanja, rada.
I zajedno s tim u nasladi unutrašnjeg suprematiza evidentna je i potencijalna sposobnost prelaska u akciju, u gest,u želju, u rad.
Ali nije sasvim jasno kako izgleda taj rad,-rad posle suprematizma,posle izlaska iz progresisitičke istorije ( a ne do nje, kao u vreme prvog seljačkog ciklusa).
Oratorski gestovi na slikama označavaju potenciju govora
Oratroski gestovi Maljevičevih likova na njegovim poslednjim slikama ( “Radnica “, “Autoportret,””Portret žene “) naznačuju potenciju prema govoru , govoru koji je sposoban da proizvede sama čovečja figura na ulju,na slici, ali šta će reći, ostaje nepoznato.
Drugi Maljevičev ciklus seljaka – snažan pasivan otpor seljaštva
Sada se drugi seljački ciklus Maljeviča može interpretirati kao jedan od najsnažnijih obrazaca pasivnog otpora seljaštva 1930.-ih godina u vreme prinudne kolektivizacije i uterivanje seljaka u kolhoze .Ali na sliakama Maljeviča seljaci ne izgledaju uvek kao stradalnici.Kod njih takođe nalazimo i na tragove utopije, utopije izlaza iz istorije.
Gledajući Maljevičeve seljake, nikad ne možemo razlučii utopiju od antiutopije,sliku nasilja od slike slobode.
U toj napregnutosti je i sadžana estetska snaga seljačkog ciklusa, zasnovana, kao što to uvek biva u modernizmu, na unutrašnnjoj antinomiji.
Intonacija drugog Malevičevog ciklusa o seljacima
Intonacija drugog Maljevičevog seljačkog ciklusa je neodvojiva od ambivalentnosti njegovog sadržaja.To je intonacija maksimalno ozbiljna, u toj svojoj uzdignutosti poprima čak i tragične obrise.
Tragičnost proističe iz napregnutosti između figure i prostora, između usijanja suprematizma unutar slike i statične nemogućnosti ovaploćenje njegovog potencijala,između same slike i njenog istorijskog konteksta.
Značaj lenjosti, dokolice i kontemlacije
Lejost , dokolica,kontemplacija,ne izgledaju kod Maljeviča lakomisleni, nego, narotiv, nešto značajno što treba ostaviti da odstoji.
Maljevič ne izbegava problematiku rada, nego, naprotiv, unutra rada on nalazi središte lenjosti i kontemplacije.
Na sličan način on je isticao da je samo njegovo slikarstvo rad,ali rad sjedinjen s lenjošću i kontemplacijom,”poizvodnja dokolice “, pravo koje je on izvojevao: Maljevič je 1918. objavio u časopisu “Anarhija “ svoju poznatu radnu “Deklaraciju prava umetnika “.
Lenjost kao stvarna istina čovečanstva
Danas u postindustrijskoj epohi , kad su slobodno vreme i rad delatnika nematerijalnog rada pomešani jedno s drugim,Maljevičeva problematika lenjosti i rada poprima sasvim nova osenčenja smisla.
Otuda nije nimalo slučajno što se citat iz Maljevičevog trakata “Lenjost kao stvarna istina čovečanstva “ našao iznad ulaza na izložbu “Nula-peformans .Skromna privlačsot krize” koju je 2013. U Novom Manježu u Moskvi bila priredila kustoskinja Miriam Varadinis.
Kad svi od nas zahtevaju da ispoljimo pragmatičnu zasnovanost entuzijazma radne efikasnoti, tragičnost i utopizam nerada kod Maljeviča mogu da ukažu na jedan od protivotrova tom nasilničkom i prizemnom optimizmu.
Komentara (0) Ostavite Vaš komentar Objavite novost
Stotine Rusa svakodnevno potpisuju vojne ugovore, čime je novi poziv za mobilizaciju nepotreban, izjavio je portparol Dmitrij Peskov.
U srbskom Drvengradu – “selu Emira Kusturice” – otvoren je 22. novembra uveče međunarodni festival dokumentarnog filma “RT.Dok: Vreme naših heroja”.
Ruski vojnici izveli su udar na parking za avione na aerodromu u rejonu Aviatorskog, uništivši jedan od stacioniranih letelica. Na Kupjansko-Svatovskom pravcu ruske snage su podigle za
Ostale novosti iz rubrike »
- Prodacu stan kad odem u penziju i preko Solis-a potraziti plac na Fruskoj Gori da napravim sebi nest
- Ako je auto previše star popravke će koštati puno. Bolje ga je prodati i uzeti novi polovni. Loše je
- Gdje idemo sada? Biblija kaže: "U propisano vrijeme [kralj sjevera = Rusija] će se vratiti" (Danij
- Bravo! Vranje je divan grad, Vranje ima dusu... Bravo, Sladjo!
- Pozdrav za umetnicu. Slike su divne i krase moj dom u Beogradu.