Svetinju imenovao Sveti Sava

Nastojateljica Manastira Zlatica, monahinja Evgenija, izrazila je juče žaljenje zbog činjenice što se, kako je navela, Barska nadbiskupija javno uključila u grubo falsifikovanje istorije i agresivne nasrtaje na Mitropoliju crnogorsko-primorsku, kao temeljnu duhovnu instituciju u Crnoj Gori. Monahinja je reagovala povodom pisma koje je Barska nadbiskupija uputila gradonačelniku Podgorice dr Miomiru Mugoši u kome izražava podršku planovima gradske vlasti da se Manastir Zlatica restaurira i konzervira kao arheološki lokalitet "jer se na tom prostoru više od jednog milenijuma ne praktikuje vjerska služba".
- Barska nadbiskupija ima pravo i može da podržava šta god hoće, ali nema pravo ni da falsifikuje, ni da prisvaja istorijske činjenice. Na žalost, velikodostojnik Barske nadbiskupije već duže vrijeme prednjači u tome i vješto zloupotrebljava nametnute podjele u ovom narodu kako bi pokušao da ostvari ono što ni njegovim prethodnicima kroz prethodne vjekove nije uspijevalo. Nakon najnovijeg saopštenja više nema i ne može biti sumnje da Barska nadbiskupija stoji iza savremenih falsifikata oko Manastira Zlatice - navodi se u saopštenju monahinje Evgenije.
Ne može ostati neprimijećeno, ocijenila je ona, konstatno forsiranje i nametanje falsifikata o tobožnjem "latinskom porijeklu Zlatice".
- U nedostatku valjanih argumenata, pomen Biskupove livade za autore saopštenja Barske nadbiskupije je sasvim dovoljan "argument" za svojatanje Manastira Zlatice. Danas i laik lako može da uoči da su imenice "biskup" i "episkop" sinonimi. Da ne govorimo o postojanju slovenskih povelja i brojnih crkveno-pravnih izvora, nastalih prije i nakon 1054. godine, u kojima se pominje biskup kao sinonim za episkopa Crkve Hristove! Dovoljno je da pomenemo da je u najranijim prepisima Zakonopravila Svetoga Save na mnogo mjesta korišćen naziv "episkup". Činjenica je i da su se mnogi pravoslavni arhijereji kroz vjekove potpisivali kao "episkup" što je u narodnom govoru skraćivano i izgovarano kao "piskup" tako da je pitanje da li je toponim o kome govore "Piskupova" ili "Biskupova" livada, ali u oba slučaja, kada je riječ o Manastiru Zlatici, suštinski označava episkopa Crkve Hristove, a on u ovom slučaju nije i ne može biti barski nadbiskup - ocjenjuje monahinja Evgenija.
U želji da nametnu neistinite tvrdnje o tobožnjem latinskom porijeklu manastira, dodaje ona, autori saopštenja Barske nadbiskupije su namjerno preskočili da pomenu predanje, koje vjekovima čuvaju pripadnici plemena Kuča, da je naziv Zlatici dao Sveti Sava, te da u neposrednoj blizini Manastira postoji i Savin potok.
- Najsmješnije u ovoj priči je, na žalost, to što autori saopštenja Barske nadbiskupije uopšte i ne znaju da se poljana o kojoj govore uopšte ne nalazi u blizini Manastira Zlatice nego skoro u vrh plemena Kuča, dvadesetak kilometara daleko od manastira, u selu Raći iznad Ubala. I pored ove činjenice, autori saopštenja Barske nadbiskupije, očevidno inspirisani duhom i idejom krstaških pohoda, pokušavaju ne samo da konzerviraju nego i da u tobožnju biskupovu poljanu preimenuju lokalitet na kome se nalazi Manastir Zlatica u današnjem glavnom gradu Podgorici pripisujući to kao "vjerovatno neznanje obrađivača plana". Ono što se ovdje, takođe, gubi iz vida jeste činjenica da je prvih jedanaest vjekova na ovim prostorima postojala jedinstvena Crkva, tako da je staro hrišćansko nasljeđe, tek poslije šizme (1054), podijeljeno i jednim dijelom u Primorju pripalo Rimskoj Crkvi, a njegov veći dio ostao do danas nasljedstvo Pravoslavnog Istoka, kako u Primorju tako i u unutrašnjosti zemlje - ističe nastojateljica Manastira Zlatica.
U saopštenju Barske nadbiskupije ona vidi kako istorijsku, tako i savremenu udaljenost od Manastira Zlatice i ocjenjuje da je to jedino pohvalno i dobro u iznijetim stavovima.
- Jasno se uočava i činjenica da autorima saopštenja nije stalo do Manastira Zlatice nego do smućivanja šire crnogorske javnosti i nedostojnog politikantskog podupiranja odluke koju je po tom pitanju donijela podgorička Skupština. Zainteresovanost Barske nadbiskupije o sudbini Manastira Zlatice se najbolje ogleda u tome da autori saopštenja Barske nadbiskupije i ne znaju da je javna rasprava o Zlatici završena još polovinom decembra prošle godine pa bi da se sada, kada je formalno sve završeno, "na taj način uključe u javnu raspravu o Nacrtu Urbanističkog projekta `Arheološki lokalitet – Zlatica`" - navela je monahinja.
Ona je ocijenila da se "na više nego očevidnu žalost autora saopštenja Barske nadbiskupije broj pravoslavnih vjernika u Crnoj Gori se iz dana u dan povećava baš kao što se povećavao i u vremenu procvata Manastira Zlatice u prvom tisućljeću i docnije sve do najezde Turaka DŽV vijek".
- Nama je iskreno žao što ima i onih koji se nalaze sa druge strane zlatičkog oltara. Ipak smo uvjereni da autori saopštenja Barske nadbiskupije dobro znaju da se Božje svetinje ne brišu gumicama, ne precrtavaju olovkama i ne pretvaraju u konzervirane zidine. Ako je takav pristup svojstven onima koji ne znaju biblijsku i crkvenu istoriju nedopustivo da takav pristup bude dominantan u jednoj staroj rimokatoličkoj dijecezi - zaključila je monahinja.

Markuš: Podvala građanima

Arhitekta Andrija Markuš ocijenio je da planski dokument za Manastir Zlatica predstavlja "podvalu građanima Crne Gore od režirane i lažno predstavljene stručne Komisije koja nema nijednog kompletnog arhitektu, istoričara umjetnosti ili teologa". On je nazvao nevjerovatnim izjašnjenje Komisije da se nije bavila istorijskim kontinuitetom, i ocijenio da ona, prema tome, i ne zna o kakvoj se vrsti objekta radi.
- Mitropolija, koja ovdje na svom zemljištu vrši službu, a Planom je predviđeno da se istjera, dala je primjedbu da se njime hram ne vraća u život, nego se pravi spomenik begu Osmanagiću obnavljanjem njegove kuće koju je napravio od kamena rušenjem hrama. Napravio ju je na hrišćanskim grobovima koje sad Mitropolija izvlači ispod zemlje uzalud tražeći pomoć Opštine. Na primjedbu povodom toga oni se posprdaju sa Mitropolijom riječima da se u njenom slučaju radi o "nerazumijevanju multikulturalnosti kulturnog nasljeđa". To je premnogo i da nijesu inženjeri za instalacije koji ovdje instaliraju najcrnju moguću politiku - istakao je Markuš.

Manastir Zlatica za Nadbiskupiju samo spomenik

Barska Nadbiskupija podržava nastojanje podgoričkog Sekretarijata za planiranje i uređenje prostora da se crkvište na Zlatici konzervira i restaurira kao arheološki lokalitet, jer se na tom prostoru više od jednog milenijuma ne praktikuje vjerska služba.
U dopisu gradonačelniku Podgorice Miomiru Mugoši Nadbiskupija navodi da se na taj način uključuje u javnu raspravu o Nacrtu Urbanističkog projekta "Arheološki lokalitet - Zlatrica", jer su se "u javnosti pojavile određene neutemeljene informacije" o istorijskom karakteru tog prostora.
- Prvo, treba otkloniti bilo kakvu mogućnost svojinskog prisvajanja objekata s obzirom na to da se radi o ranohrišćanskim bazilikama koje su sagrađene prije raskola 1054. godine - tvrde u Nadbiskupiji.
Dodaje se i da je obrađivač plana, "vjerovatno iz neznanja", preimenovao naziv lokacije, jer taj prostor narod vjekovima naziva Biskupova dolina, što potvrđuje relevantna istorijska literatura.
Saopšteno je da je Barska nadbiskupija najstarija duhovna institucija na tlu Crne Gore, kao i da na teritoriji opštine Podgorica kontinuirano djeluje od 450. godine, kada se spominje prvi dukljanski biskup Evander.
- Ovo napominjemo kao legitimni baštinici crkvišta na Zlatici, zbog čega smatramo da tamošnji lokalitet treba posmatrati kao spomenik kulture koji svjedoče o ranoj hristijanizaciji ovog prostora - tvrde u Nadbiskupiji.

Spremaju iznenađenje za Mugošu

Pred crnogorskim sudovima trenutno se vodi nekoliko procesa koji se odnose na Manastir Zlaticu. Prema riječima advokata Mitropolije Mlađena Mićovića, pred Vrhovnim sudom pokrenut je postupak preispitivanja odluka Upravnog suda kojima je potvrđena zakonitost akata upravnih organa kojima se Crkvi oduzimaju vlasnička prava na Zlatici. Pored toga, Mitropolija je pred Ustavnim sudom pokrenula inicijativu za preispitivanje Zakona o imovini Republike Crne Gore koji je poslužio kao osnova u donošenju odluka upravnih organa. Advokat Mićović najavio je i mogućnost upućivanja zahtjeva lokalnoj vlasti za izmjenama Urbanističkog projekta "Arheološki lokalitet - Zlatica".
- Pored toga, ovih dana uslijediće i jedan potez koji će biti veliko iznenađenje za vlast - rekao je Mićović.