Habzburzi bi opet „veliku”monarhiju !

Jednom su me velikomađarski rasisti napali što sam izjavio da Mađari imaju lepa slovenska lica. Činjenica je da danas u Mađarskoj živi oko četiri miliona stanovnika sa slovenskim prezimenima, od kojih je oko pola miliona srpskog porekla  - kaže  Jovan Pejin

Da bi nastalo jedno istoriografsko, autentično delo, potkrepljeno dugo traženom, proučavanom arhivskom građom, spisima , fotografijama, nepobitnim dokazima - bilo je potrebno autoru knjige„ Velikomađarski kapric”, Jovanu Pejinu, inače savetniku Državnog arhiva Srbije, nekoliko godina. Ali, kako reče pisac, isplatilo se, i došlo baš u vreme kada se „bude neki duhovi” jeze i ratnog pokliča. Vreme, kada bi neki želeli , otcepivši Vojvodinu, da ožive nedosanjani san velike habzburške monarhije. Autor u knjizi piše da su Srbi na prostorima od Severnog mora do Balkana bili oduvek, i da ta istorijska dilema treba da se razjasni sa naučnog stanovišta u što skorije vreme.

– Dve decenije traje pojačani interes o ishodištu Srba i njihovom najstarijem pomenu. Profesor Relja Novaković je svojim studijama, u kojima je analizirao najstarije izvore ukazao na moguće prostore boravka najstarijeg srpskog sloja od Baltika do Mediterana. Pored njega utemeljivač slavistike Šafarik i ruski naučnici su dali doprinos istraživanju najstarije srpske i slovenske prošlosti u Podunavlju, odnosno tačnije rečeno Karpatskom basenu i seobama Slovena na istok, sever i jug. Još uvek traje nedoumica među slavistima oko ove postavke da su  Sloveni raseljeni iz Podunavlja, ali se ova mogućnost ne odbacuje.

Kako je istorija složena nauka, potreba za proučavanjem pomoćnih disciplina je velika . Težak  je to i mukotrpan posao. Treba nastaviti istraživanja da bi se došlo do sinteze, utvrdila istina. Nije pogrešno pitanje od kada smo na Balkanu i kada smo se sreli sa antičkim narodima. Očigledno je da je to potreba da utvrdimo vreme  susreta. Za sada zahvaljujući lingvistima postoji teza da se susret odigrao u I-II veku na obalama Dunava i močvarnim ravnicama srednjeg Podunavlja. Toponimi su svedoci o dužini trajanja, a isto tako hidronimi. U celom Karpatskom basenu toponimi i hidronimi su slovenskog porekla što je jedan od dokaza da su Mađari, Nemci i Rumuni mlađe stanovništvo. Isto tako i na Balkanu. Tako da uopšte nije pogrešno pitanje od kada su Srbi na Balkanu. Odgovor je još uvek polovičan i vezan za VI vek, mada postoji sumnja da su koreni vezani za mnogo starije doba. Uglavnom možemo da kažemo da su toponimi u Karpatskom basenu vezani za dva naroda Slovake i Srbe. Prema slovačkom slavisti Janu Stanislavu granica između Srba i Slovaka protezala se linijom istok-zapad dolinom reke Moriš i gubila se na zapadu prema Blatnom jezeru i savremenoj Austro-mađarskoj granici….

·   Mađari su„ dođoši” ili okupatori srpskih zemalja, ili i jedno i drugo?
– Mađari, odnosno ugarska plemena koja su u nekoliko mahova prelazila Karpate do navedeno trajnog naseljavanja 896. kada su se nastanili među Slovene, odnosno pretke sadašnjih Slovaka i Srba. Kao nomadi Ugri, odnosno plemena okupljena oko najbrojnijih Mađara stvorili su savez sa kulturnijim starosedeocima Slovenima koji su već bili hrišćani. Ovaj savez trajao je oko četiri veka i slovenski uticaj na nomade, varvare, bio je velik u kulturnom, a kada su primili hrišćanstvo i etničkom smislu. Ugri su mešanjem sa Slovenima primili običaje, prihvatili jezičke pozajmnice, ali su Slovenima nametnuli strogu vojničku organizovanost. Ugri i Sloveni su tako zajedno išli u pljačkaške pohode prema nemačkim zemljama i čak Italiji i Francuskoj….

Posle nekoliko poraza Ugri su konačno prihvatili hrišćanstvo u latinskom obliku 1101. godine, a zatim započeli organizaciju države kao savez plemena, naroda i slobodnih kraljevskih gradova, da bi posle gašenja dinastije Arpadovića u 13. veku i dolaskom Anžujaca započeli preuređenje Ugarske po zapadnoevropskom uzoru. Slovenski uticaj slabi, a samouprava Slovena se guši.

Počinje ugarska vojnička kolonizacija van teritorije koje su posela ugarska plemena, dok u Šumavi-Erdelju-Transilivaniji avarsko-slovenska simbioza zamenjuje slovenski jezik mađarskim i pretvara je u Sikuljsku nacionalnu grupu koja se održala do danas.

·   Iz vaše knjige je jasno da je mađarska nacija, zapravo je nastala hungarizacijom Slovena i drugih naroda…
–Da, svakako! Ovu tezu brane i mađarski naučnici istoričari, antropolozi, etnolozi , lingvisti. Čak jedan mađarski naučnik Ačadi smatra da su savremeni Mađari izgubili svaku etničku vezu sa protomađarima, ali su sačuvali jezik! Savremeni mađarski narod je lep evropski narod – jednom su me velikomađarski rasisti napali što sam izjavio da Mađari imaju lepa slovenska lica, ali ako uzmemo činjenicu da danas u Mađarskoj živi oko četiri miliona stanovnika sa slovenskim prezimenima ,od koji je oko pola miliona srpskog porekla, šta da kažemo? Danas će svaki Mađar sa ponosom da podvuče svoje veze sa evropskim narodima Nemcima, Francuzima, Ircima, Holanđanima ili Škotima, Šveđanima, Flamancima ili Italijanima, a kroz zube sa Slovacima, Srbima ili Rusima i da je "starodrevni Mađar". Dovoljno je reći da je krajem 18 i početkom 19. veka mađarizovano oko 1 .700. 000 nemađara stanovnika Ugarske.

·   Da li zločini izvršeni nad Srbima u Prvom svetskom ratu mogu da se gledaju kroz kontinuitet srpsko-mađarskih sukoba od 17. do 20. veka ?
– Odnosi Srba i Mađara imali su uspone i padove od međusobnog sukoba oko teritorija u vreme mađarskog "osvajanja otadžbine" u 9. do bratstva po oružju u borbama protiv Turaka u 15. i 16. veku, da bi se posle zajedničke muke pod Turcima u srednjem Podunavlju stanje međusoobnih odnosa pogoršalo.

Ratovi vođeni protiv Turaka 1683.-1699. i 1717.- 1718. godine vode Habzburzi. Vojnici su bili Nemci i Srbi i najamnici iz Evrope – Flamanci, Englezi rimokatolici, Holanđani, Česi, Poljaci, Francuzi, Italijani čak i Španci. Mađara u evropskoj vojsci skoro da nije bilo, mislim da su imali jedan ili dva bataljona koje su osnovali i izdržavali mađarski magnati. Glavnina mađarske vojske nalazila se zajedno sa Turcima i ratovali protiv  habzburške  evropske vojske u čijem sastavu je bila srpska milicija. Zato se desio prvi genicid nad Srbima 1703-1711, koji su izvršili vojnici Ferenca II Rakocija u Podunavlju i Potisju. Ovaj genocid izbrisao je uspomenu na srpsko-mađarsko bratstvo po oružju i postao kamen spoticanja u odnosima dva naroda do danas.

Za vreme Prvog svetskog rata osnovan je logor u Aradu za uništavanje Srba građana Austro-Ugarske a zatim Srbije i Crne Gore. Pored ovog postojao je logor u Temišvaru i po zlu poznat Nežider, gde su bili smešteni ratni zarobljenici  i civili iz Srbije i Crne Gore. Na tlu Monarhije bilo je oko 400 logora a poznati su zatvori u Vacu i Čilag u Segedinu. Da napomenem mnoge zločine po Srbiji i Crnoj Gori koji se pripisuju Mađarima izvršili su Hrvati tako da i ovoj pojavi o kojoj se još uvek ne govori moramo da vodimo računa kada gledamo ove nemile događaje za vreme Prvog svetskog rata.

·   Problem naše nacionalne manjine je u Mađarskoj, koliko ima Srba i Bunjevaca?
– Srba koji govore srpski jezik ima između pet do 15. 000, dok katolika srpskog jezika Bunjevaca, Šokaca, Bošnjaka, Dalmatinaca i Ilira ima nešto više, ali možemo reći oko pola miliona bivših Srba ,dok je za Bunjevce zbog njihove konfesionalne pripadnosti ova procena teža. Svi oni žive u savremenoj Mađarskoj kao Mađari.

·   Oto fon Habzburg pokušava da obnovi dunavsku monarhiju preko Mađarske,  ali   i Francuske…
–Sin poslednjeg cara i kralja Austro-Ugarske Karla, koga su savremenici Mađari, kada je posle smrti Franca Jozefa I 1916. preuzeo ugarsku krunu prozvali "kralj vešala", pokušava da putem evropskih regiona i autonomija okupi bivše zemlje Monarhije kako bi napravio nekakvu srednjeevropsku federaciju. Mađarska ima u njegovoj nameri značajnu ulogu. Francuski predsednik poreklom "Mađar jevrejske vere" Sarkozi, svojim antisrpskim stavovima i sprovođenjem preuređenja Balkana onako kako je Beč u svojim ratnim planovima zamislio 1908.-1914. ide ovim pokušajima Habzburgu na ruku. Najbolje se vidi njegov rad kroz priznanje "nezavisnosti Kosova". Zato u Mađarskoj podržavaju autonomaše u Novom Sadu i zahtev da Vojvodina dobije elemente državnosti odnosno zakonodavnu i izvršnu vlast sa policijom…

·   Posle pobune u Budimpešti oktobra 1956, Srbija je primila i prihvatila izbeglice iz Mađarske i omogućila odlazak u zemlje azila. Izvestan broj ostao je u Srbiji. Da li je na ovaj način promenjena etnička slika Bačke?
– Etnička slika Bačke promenjena je na severu pružanjem trajnog utočišta sa oko 15 000 izbeglica. Tada niko od Srba nije smeo da zucne o ovoj odluci partijsko-državnih organa na čelu sa Brozom. Čak su pojedini Srbi sreli, npr. u izbegličkom logoru u Bečeju ratne zločince i nikom ništa! Danas za vreme ratova u Bosni i Hercegovini i izgona Srba iz Hrvatske i sa Kosova i Metohije, kada su se pojavile izbeglice u Vojvodini prvaci mađarskih manjinskih stranaka, ali i autonomaši negodovali su zbog njihovog trajnog smeštaja jer "menjaju etnički sastav stanovništva". Da nije u pitanju strah da će ovi stanovnici biti protiv habzburške "Evrope regiona i autonomija" ili autonomaške antisrpske politike u Srbiji?

·   Vaša knjiga "Velikomađarski kapric" zasnovana je na relevantnim činjenicama, mnogima se neće dopasti ! Kome?
– Svaka knjiga sadržajem odredi prijem kod čitalačke publike. Pokušao sam da obradim pojavu insistiranja na reviziji Trijanonskog ugovora o miru iz 1920. Pokazao sam, pored toga i srpsko-mađarske odnose, koji nisu samo dobri, a još manje, samo loši. Neće se dopasti velikomađarima i njihovim saveznicima u Vojvodini - autonomašima. Šta da radimo, istina je ponekad bolna, a ja sam u njenoj službi, bez obzira koju cenu platio. Uostalom, ovo o čemu pišem potkrepljeno je verodostojnim izvorima, arhivskom građom, apsolutno relevantnom. Dakle, koristio sam odabranu arhivsku građu, uglavnom objavljenu mađarske, nemačke, slovačke, rumunske i srpske provenijencije, kao i radove mađarskih, slovačkih, nemačkih, rumunskih i srpskih autora. Nadam se da sam dao odgovre na mnoga pitanja,  i da će knjiga pokrenuti istraživački rad u ovoj, zaista, u srpskoj istoriografiji, zanemarene oblasti.