Sveti Stefan: velika bitka na malom ostrvu

Na ostrvu Sveti Stefan, koje se nalazi na manje od deset kilometara od crnogorskog grada Budve, ponovo se zaoštrio konflikt između lokalnih stanovnika i države za crkvu SPC u čast ruskog sveca Aleksandra Nevskog. Bitka za ovu crkvu se vodi već nekoliko decenija, mada za sada nije jasno koja će strana pobediti.

Crkva Aleksandra Nevskog na ostrvu Svetog Stefana pojavila se krajem 30-ih godina prošlog veka. Izgradila ju je jugoslovenska kraljica Marija Karađorđević na ruševinama crkve iz 15. veka koja je propala vremenom. Kraljica je rešila da izgradi novu crkvu ruskom svecu iz velike ljubavi prema Rusiji, ruskoj kulturi i duhovnosti. U to vreme malo ostrvo Sveti Stefan, spojeno sa kopnom kamenim mostom, bilo je gusto naseljeno. Crkvu Aleksandara Nevskog odmah je zavolelo lokalno stanovništvo i ona je postala jedna od najposećenijih. Ipak dalja istorija ostrva iz korena je promenila sudbinu crkve, praktično izbrisavši je sa lica zemlje.

1957. godine komunistička vlada tadašnje Jugoslavije rešila je da od ostrva napravi letovalište atraktivno za turiste. Ona je preselila sve stanovnike Svetog Stefana na obalu, a samo ostrvo pretvorila u grad-hotel, rekao je za Glas Rusije sveštenik SPC Siniša Smilić.

Mesto gde se nalazila crkva bilo je planirano da se učini centrom hotelskog kompleksa, srcem veselja. Tamo su bili izgrađeni restoran, SPA-centar, noćni klub, podijum za diskoteku, kazino. Za nekoliko decenija, kada su svetovne vlasti rešile da nešto pregrade i srušile pola terase, pod njom su videle očuvani deo crkvene građevine. Ispostavilo se da su se radnici koji su gradili kompleks za zabavu uplašili da u potpunosti razruše crkvu i zatvorili su je donjim delom betonske ploče.

Kada se ispostavilo da svetinja, koja se niz godina smatrala izgubljenom postoji, lokalni stanovnici su počeli da zvone na uzbunu. Oni su zatražili od vlasti zemlje da obnove crkvu. Ipak država je imala svoje planove. 2006. godine ostrvo je bilo iznajmljeno na 30 godina stranoj firmi iz Azije. Pet godina lokalni stanovnici su slušali obećanja da će crkva biti obnovljena.

U aprilu 2011. godine strpljenje Crnogoraca je isteklo. Oni su ušli na ostrvo zatvoreno za sve i počeli samostalno da obnavljaju crkvu. Za nekoliko nedelja hram je bio skoro potpuno obnovljen. Nedostajao je samo krov i kupole. Nešto pre završetka izgradnje na ostrvu su se pojavili dobro opremljeni policajci. Lokalne stanovnike su oterali,a skoro gotovu crkvu srušili. Radi toga su na ostrvo specijalno bili dovezeni zatvorenici da bi je srušili. Ipak prekršioci zakona zemaljskog uplašili su se da krše Zakon Božji i odbili da ruše ckrvu, pobacavši maljeve koje im je vlada ljubazno izdvojila u more. Nekoliko dana kasnije crkva Aleksandara Nevskog ipak je ležala u ruševinama – nju su bez žalosti srušili dobro plaćeni Albanci.

Teško je pretpostaviti zašto vlasti zemlje toliko žele da se izbave od ove crkve. Najverovatnije se radi o antistrpkoj i antipravoslavnoj politici, koju danas sprovodi država, smatra mitropolit Crnogorsko-Primorski Amfilohij.

Sada se od strane crnogorske vlade vrši otpor Pravoslavnoj crkvi. Nažalost, vidi se da je danas naša vlada više orijentisana na unijatstvo, bez obzira što je u zemlji 85% stanovništva pravoslavno.

Danas je ostrvo Sveti Stefan u potpunosti zatvoreno. Tamo može da se dospe samo ako se naruči sto u skupom restoranu, koji ne može da priušti sebi ne samo lokalno stanovništvo, već ni turisti. Ostrvo budno čuvaju mnogobrojni saradnici obezbeđenja.