"Raspeto Kosovo i Metohija" i na engleskom

U saradnji Eparhije raško-prizrenske i izdavačke kuće Evro-Guinti, nedavno je objavljeno englesko izdanje zbornika "Raspeto Kosovo i Metohija - sveta srpska zemlja", u kojoj je po prvi put od uvođenja protektorata Ujedinjenih nacija na KiM, na jednom mjestu sabran popis svih porušenih, oštećenih i ugroženih pravoslavnih crkava i manastira, kao i srpskih grobalja i spomenika u toj pokrajini od juna 1999. do danas. Riječ je o četvrtom proširenom, dopunjenom i najpotpunijem izdanju publikacije "Raspeto Kosovo", koju je Eparhija raško-prizrenska dosad objavila avgusta i oktobra 1999. i maja 2001. godine. Prema riječima episkopa raško-prizrenskog Artemija (Radosavljevića), koji je napisao predgovor za najnovije izdanje, Eparhija je izdavaču ustupila sve tekstove i fotografije koje je prikupila proteklih osam godina. "Ne možemo stalno biti na početku. Prirodno je da objedinimo sve podatke i dokumente koje imamo, kako bi imali potpuni uvid i sve informacije o stanju srpske baštine na KiM. Ova knjiga, štampana na dva jezika (uskoro će biti objavljeno i srpsko izdanje), namijenjena je i biće dostupna domaćoj i stranoj javnosti - svima koje zanima pitanje KiM", kaže vladika Artemije.
Osim njegovog uvoda posvećenog završnici posljednjeg poglavlja istorije KiM koje je, kako vladika objašnjava, započelo prije gotovo 620 godina Kosovskom bitkom, a prijeti da se okonča potpunom promjenom nacionalnog i vjerskog identiteta pokrajine, knjiga sadrži prikaze kulturno-istorijske baštine na KiM od praistorije do danas i spomenika kulture svih naroda koji tamo žive. Prema listi iz 1986, na cijelom Kosmetu ima ih 372. Tekstove prate tabele na kojima su prikazani tipovi spomenika, od praistorije do modernog doba. Dat je i popis albanskih kulturnih spomenika prve i druge kategorije. Srpsko kulturno-istorijsko nasljeđe podijeljeno je u dva segmenta - na crkvene spomenike od 13. do 20. vijeka i tvrđave i naselja od 11. do 20. vijeka. Uz napomenu da "u južnoj srpskoj pokrajini postoji sukob dva prava: četničkog prava Albanaca i istorijskog prava Srba", knjiga, čiji je urednik Vojin A. Ančić, nudi kratku analizu ovog problema.
Uz pobrojane međunarodne konvencije koje obavezuju civilnu i vojnu upravu UN na KiM da brine i štiti kulturnu baštinu, najdragocjeniji dio knjige su hronološki obrađene liste uništenih, oštećenih i ugroženih crkava i manastira od 1999, s posebnim poglavljem koje obrađuje martovski pogrom nad kosmetskim Srbima i njihovim svetinjama 2004.godine "Lična karta" svakog spomenika, uz fotografije prije i poslije rušenja ili oštećenja, sadrži njegovu kratku biografiju, opis lokaliteta, način života i dragocjenosti koje su u njemu čuvane. Na sličan način obrađeni su i spomenici i ambijentalne cjeline poput Velike Hoče . Četiri srpska spomenika sa Uneskove liste svjetske i ugrožene kulturne baštine - prizrenska crkva Bogorodice Ljeviške (13. vijek) i tri manastira iz 14. vijeka - Pećka patrijaršija, Visoki Dečani i Gračanica - posebno su predstavljeni. Publikacija sadrži i prikaz stanja na srpskim grobljima, fotografije pojedinih metohijskih gradova (Peć, Prizren), čiji je uži centar tokom proteklih osam godina "oslobođen" mnogih spomenika, kao i modernu spomeničku ikonografiju na KiM.

Oštećena 52 objekta kulturne baštine

Portparol Kosovske policijske službe (KPS) Veton Eljšani izjavio je da su od početka ove godine na Kosovu registrovana 52 oštećenja objekata kulturne baštine, od kojih je rasvijetljeno 18.Prema njegovim riječima, tim povodom uhapšeno je 25 osoba.