Damjanović: Hoće li Njegoš dobiti bistu u Sankt Petersburgu?

10.03.2020. god.

Sanktperburški državni univerzitet (SPbGU) najstarija je visokoškolska institucija u Rusiji. Osnovan je u vrijeme cara Petra Velikog, 1726. godine. Popularni SPbGU stariji je 29 godina od njegovog moskovskog rivala – MGU Lomonosov i čitavih pola vijeka od SAD-a.

Za 294 godine postojanja kroz ovu visokošklosku ustanovu prošli su što kao predavači, što kao studenti mnoge znamenite ličnosti ruske i svjetske istorije. Interesantno je i da je sam Mihail Lomonosov diplomirao na SPbGU. Posebno su ponosni na Dmitrija Menedeljejeva, čiji se muzej nalazi u zgradi glavnoj univerziteta, u stanu u kome je ovaj naučnik svjetskog glasa živio i sprovodio svoja najznačajnija istraživanja.

Pored upoznavanja sa zanimljivostima iz života tvorca Periodnog sistema elemenata, harizmatični kustos muzeja negiraće širom svijeta, pa i u Rusiji, rasprostranjeni mit da je Dmitrij Medeljejev tvorac votke. Kako tvrdi kustos, eksperimenti sa alkoholom slavnog naučnika bili su druge prirode, prilikom kojih je dobio znatno snažnije koncentracije, od 40% koliko je standard za votku.

Novinari iz Crne Gore, Srbije, Republike Srpske, Makedonije i Hrvatske sa trobojkom u ST Petersburgu, foto: IN4S

Kustos muzeja Menedeljeva takođe neće propustiti priliku da vam kroz prozor pokaže sa druge strane dvorišta, stan ranije rezervisan za rektora univerziteta i da navede da je tamo rođen i odrastao slavni pjesnik Aleksandar Blok, čiji je deda bio prvi čovjek SPbGU. Blok je svoju visokoškolsku diplomu stekao na mjestu njegovog djetinjstva, a od velikih pisaca na univerzitetu školovali su se još Nikolaj Gogolj i nacionalni heroj Ukrajine Taras Ševčenko. Čuveni slikar Nikolaj Rerih, kompozitor Igor Stravinski takođe su steklo diplomu SPbGU, kao i svjetski šampioni u šahu Boris Spaski i Anatolij Karpov.

Lenjin, Putin i Stolipin

Sa Pravnog fakulteta Sanktpetrburškog državnog univerziteta izašli su političari, koji su ostavili dubok pečat ne samo u ruskoj, već i svjetskoj istoriji Vladimir Iljič Lenjin i Vladimir Putin. Sa iste katedre dolazi i omraženi Aleksandar Kerenski, vođa Februarske revolucije, po čijem izričitom naređenju uhapšena je carska porodica Romanov, Boris Šturmer, višestruki carski carski ministar i premijer u vrijeme l svjetskog rata, kao i doskorašnji predsjednik ruske vlade i bivši predsjednik Dmitrij Medvedev.

Na SPbGU, doduše na Fakultetu fizike i matematike, diplomirao je i Petar Stolipin, pokretač grandioznih reformi u vrijeme cara Nikolaja ll. Mnogi istoričari smatraju da bi istorija Rusije sigurno bila drugačija, da u septembru 1911. godine na Petra Stolipina nije izvršen atentat.

Damjanović sa rektorom, foto: IN4S

O istorijskim ličnostima, naučnim dostignućima, umjetničkim ostvarenjima vezanim za SPbGU moglo bi se napisati mnogo. Pored slavne istorije univerzitet je i u savremenim okolnostima sačuvao i razvio solidnu reputaciju u svjetskim akademskim okvirima. Po svim kriterijuma klasifikacije univerziteta u svijetu SPbGU spada u 1% najboljih, a po CEMS MiM tabeli nalazi se na 8. mjestu na planeti.

Fakultete najstarijeg univerziteta u Rusiji danas pohađa oko 38.000 studenata. Savremene tendencije u pogledu naučnih istraživanja u sferi medicine, biologije, hemije i drugih naučnih disciplina nameće potrebu da se pojedini univerziteti iz svojih istorijskih zgrada sele u savremena uslovnija zdanja.

Na SPbGU organizuje se svake godine više međunarodnih manifestacija, a posebno su ponosni jeste Forum rada, na koji svake godine dođe nekoliko hiljada učesnika iz cijelog svijeta.

Glavna tema ovogodišnjeg sajma, održanog krajem februara mjeseca, zbog prijetnje korona virusa bio slabije posjećen nego ranije. Ovogodošnja glavna tema bila je zaštita na radu. U izložbenom prostoru ogoromnog sanktpeterburškog Ekspocentra neposredno sam se upoznao sa ruskim kompanijama koje se bave proizvodnjom opreme i drugih sredstava zaštite. Ono što su nam bukvalno na svakom štandu istakli, da kompanija svoje prozivode i tehnička rešenja plasiraju širom planete, uključujući i zemlje Evropske Unije.

Dan po završetku Foruma rada, za delegaciju novinara sa Balkana, čiji sam član bio i ja primio je rektor SPbGU Nikolaj Kropačev. Zanimljiva i harizmatična ličnost, po obrazovanju doktor pravnih nauka, koju bije glas da predstavlja jednog od najbližijih prijatelja predsjednika Vladimira Putina.

Putin, Si Đin Pin i rektor Kropačev na SPbGU, foto: IN4S

Umjesto planiranih sat vremena, sa rektorom Kropačevim ostali smo u razgovoru čitavih dva i po sata. Bilo je riječi o potrebi zaštite ćirilice i kulturno-istorijskog nasleđa, očuvanju prijateljstva i bratstva među slovenskim narodima, istorijatu univerziteta, razvojnim planovima za budućnost i anegdotama iz studentskih dana predsjednika Putina.

Posle Žukova u Beranama, Njegoš u Sankt Petersburgu?

Pred rektora Kropačeva iznio sam problem sa zapošljavanjem, sa kojim se danas susreće više mojih prijatelja u Srbiji i Crnoj Gori, koji su završili fakultete u Rusiji zahvaljujući stipendijama ruske države.

Pošto sam obilazeći univerzitetski park primijetio spomenik vijetnamskom lideru Ho Ši Minu, iskoristio sam priliku da rektora Kropačeva pitam da li u parku ima možda mjesta i za spomenik našem vladiki i gospodaru Petru ll Petroviću Njegošu. Baš u Sankt-Petersburgu u Aleksandrijsko-Nevskoj lavri 1833. godine Njegoš je rukopoložen za vladiku. Samom činu prisustvovao je i car Nikolaj I, kome po visini nije bilo ravnog u njegovom okruženju. Vidjevši našeg vladiku, zapanjeno je uskliknuo: „Pa vi ste viši od mene“, na šta mu je Njegoš odgovorio: „Samo je Bog veći od ruskog cara.“

Anegdota se dopala rektoru Kropačovu, koji je izrazio spremnost da podrži podizanje Njegoševe biste u univerzitetskom parku, uz uslov da i Crna Gora podigne adekvatno obilježje nekom ruskom velikanu. Informisao sam ga da bi 21. jula, nakon više odlaganja u Beranama trebala da se podigne bista maršalu Žukovu. Tako da, ako u Beranama napokon realizuje ono što je davno predviđeno, prepreke da Njegoš dobije spomen obilježje u Sankt Petersburgu neće postojati.

Igor Damjanović, IN4S