Amfilohije: Nadamo da gospodin Đukanović neće kao čovjek, državnik i izvorni Crnogorac, dozvoliti sebi da izgubi obraz bezakonjem i neljudskim antievropskim činom

 

Na praznik Svetog Petra Cetinjskog, rukopoloženog za Mitropolita u Sremskim Karlovcima od nasljednika Pećkih Patrijaraha (1784) po ukidanju Pećke Patrijaršije (1766), gospodin Đukanović stavlja ”realno na dnevni red”, pitanje Pravoslavne Crkve u Crnoj Gori; optužujući SPC i njenu filijalu u Crnoj Gori da pokušava da poništava, na uvrjedljiv način, ”sve vrijednosti savremene Crne Gore”. Izjavljuje da ne može dalje zatvarati oči pred tim vitalnim problemom sa namjerom da, na osnovu “istorijskih činjenica i logike utemeljene u kanonskom pravu” i vođen svojim interesima, izgrađuje društvo i vjerskih sloboda da bi se svakom građaninu obezbjedilo ”da svoja vjerska prava može ostvarivati u crkvi u kojoj on želi a ne u nekoj koju mu neko propisuje kao monopolsku”.

 

Svako častan i razuman, u svoj hrišćanskoj vaseljeni Istoka i Zapada, znade i priznaje da, u nekadašnjoj Zeti, današnjoj Crnoj Gori, kako istorijski, tako i kanonski, već 800 godina postoji jedinstvena  Pravoslavna Crkva, osnovana Svetim Savom, Arhiepiskopom žičkim (1219). I kao što je Svetog Petra i sve njegove prethodnike rukopolagao nasljednik Pećkog Patrijarha, tako je bilo i sa današnjim Mitropolitom, koji je ustoličen decembra 1990. godine uz prisustvo tadašnje (i sadašnje) nove vlasti u Crnoj Gori (doduše, tada zbačena vlast bila je stavila veto starom Mitropolitu Danilu Dajkoviću na dolazak Amfilohija-Rista Radovića, Moračanina, za Mitropolita). Sigurni smo da g. Đukanović pamti da je dugo vremena sarađivao sa ovom Crkvom (i ovim Mitropolitom), pomagao gradnju Hrama Hristovog Vaskrsenja, tražio i dobio prijem kod Srbskog Patrijarha Pavla… Ponadali smo se da je to bila njegova potraga, kao Titovog pionira, za Bogom i dubljim smislom života. Na osnovu, pak, onoga što sada tvrdi, vidi se da je to i tada, kao i sada, bio privatni vlastoljubivi političko-partijski interes, proglašen za državni interes Crne Gore i njenih ”evropskih vrijednosti”.

 

Optužbe za subverzivnu i antidržavnu djelatnost i za rušenje kulture Crne Gore protiv Pravoslavne Crkve, koja je stvorila Crnu Goru i svu njenu kulturu, moral i duhovnost, dala joj pismo i književnost, urodile su poslije rata (1945) ubistvom Mitropolita crnogorskog, preko 120 sveštenika, rušenjem crkve Svetog Petra na Lovćenu, osudom na 11 godina zatvora Mitropolita Arsenija i uvođenjem marksizma kao jedino važeće nauke i religije. Da li se ovo kumrovački đaci vraćaju tom i takvom odnosu prema Crkvi? Bojati se i još gorem, jer ondašnji vlastodršci makar nijesu stvarali svoje crkve, a iako su otimali imovinu, nisu i hramove (kao što prijete sadašnji).

 

Žao nam je da uvaženi gospodin Đukanović, predsjednik Crne Gore pokušava da gradi identitet Crne Gore na lažnim istoričarima koji projiciraju poslijeratnu totalitarnu ideologiju na prethodnih hiljadu godina istorije Duklje, Zete i Crne Gore, kao i istoriju i ustrojstvo Pravoslavne Crkve na njima izmaštanom lažnom kanonskom poretku. Da je kršten i da ide u Crkvu, on bi znao da pravoslavni Hrišćani na Liturgiji ne ispovijedaju ni grčku, ni rusku, ni srpsku ni crnogorsku ni bilo koju nacionalnu Crkvu, nego vjeruju ”u jednu, svetu, sabornu (katoličansku) i apostolsku Crkvu” Hristovu i da je za Hrišćane bitno da pripadaju toj Crkvi Božijoj – Hristovoj, a ne kakav je njen spoljašnji poredak uslovljen istorijskim zbivanjima. Već je prije dvije hiljade godina Apostol Pavle zapisao da u Crkvi Hristovoj ”Nema Jevrejina ni Grka, nema roba ni gospodara, nema muškoga roda ni ženskoga; jer ste vi svi jedno u Hristu Isusu.” (Gal. 3, 28) Takva Crkva postoji na prostorima današnje Crne Gore od apostolskih vremena, a sa ovakvim spoljašnjim ustrojstvom – 800 godina!

 

Tako shvaćena Mitropolija crnogorsko-primorska, bez obzira kako se zvala i kako se zove, kao episkopija saborne Crkve Hristove, nije ničija ”filijala” (kako je predsjednik naziva) nego svojom Liturgijom predstavlja punoću Crkve Hristove, kojoj svaka druga Pravoslavna Crkva, Episkopija daruje svepunoću Ljubavi Oca i Sina i Duha Svetoga. Tu svepunoću je ona kroz vijekove ostvarivala u okvirima Pećke Patrijaršije – Pravoslavne Crkve Srpske. Kada je ukidana organizacija Pećke Patrijaršije (1766), Mitropolija crnogorska je i dalje živjela svojom prirodnom punoćom. I ne samo to: pismo Mitropolita Save Petrovića Sinodu Ruske Crkve, napisano u ime svih episkopa nekadašnje Pećke Patrijaršije, predstavlja njegov zahtjev Ruskom Sinodu da postavi svog čovjeka i obnovi od Grka ukinutu Pećku Patrijaršiju (svakako na pritisak otomanskih vlasti). Tu vjernost Patrijaršiji je potvrdio i Sveti Petar rukopoloženjem ne u Carigradu, kome je Mitropolija formalno pripadala, već u Karlovcima. To je potvrdio i Petar Drugi, rukopoložen za jeromonaha od kanonskog Konstantinopoljskog Raško-prizrenskog mitropolita Ananija, ali za episkopa u Petrogradu, kao i njegovi nasljednici sve do Mitrofana Bana. U to vrijeme je Mitropolija nazivana i autokefalnom, kao jedina episkopija Pećke Patrijaršije koja je sačuvala svoju (a time i Pećke Patrijaršije) samostalnost, a u isto vrijeme i kao Crkvom čiji su mitropoliti iz tog razloga imali i titulu ”egzarh pećkog trona” i koji su stvorili nezavisnu Crnu Goru. Kao takva, Mitropolija (=Crkva) crnogorska je 16. decembra 1918. godine, i to prva, odlukom svog Sinoda, pod predsjedništvom Mitropolita Mitrofana Bana, vaspostavila jedinstvo svih episkopija – eparhija (=Crkava) nekadašnje Pećke Patrijaršije.

 

O nekakvom tadašnjem ukidanju Crnogorske Crkve govore samo ljudi koji ne znaju šta je Crkva. Tzv. obnavljanje ”autokefalne Crnogorske Crkve” (1993) predstavlja avanturu grupe crkvenih delikvenata, koja, kao i druge nevladine organizacije, nema nikakve veze sa izvornom Crkvom u Crnoj Gori, kao ni sa vaseljenskom Pravoslavnom Crkvom. To što je Mitropolija crnogorska Ustavom SPC iz 1931. godine dobila (vratila) i naziv ”primorska” (prvi pisani trag o tom nazivu imamo u Molitvoslovu iz 1504, gdje se tadašnji Mitropolit Roman potpisuje kao crnogorski i primorski), dogodilo se zbog toga što joj je tada prisajedinjena Eparhija bokokotorska, osnovana u nekadašnjoj Austrougarskoj.

 

Tražiti, dakle, u Crnoj Gori, nekakvu ”autokefalnu Crnogorsku Crkvu”, ili novu Pravoslavnu Crkvu, mogu samo ljudi koji ne znaju šta je i ko je Crkva. A temeljiti identitet sekularne Crne Gore, na nečemu što je sve drugo samo nije Crkva – znači temeljiti je na laži i lažnim idejama, na partijskoj anticrkvenoj ideologiji.

 

Nadamo se da evropska Crna Gora, ako stvarno hoće to da bude, neće ozakoniti, Predlogom zakona o slobodi vjeroispovijesti predviđeno, pljačkanje hramova Crkve Hristove, vjekovne Mitropolije crnogorsko-primorske i drugih eparhija Srpske Pravoslavne Crkve u Crnoj Gori, sagrađenih do 1918. godine.

 

Posebno se nadamo da gospodin Đukanović neće kao čovjek, državnik i izvorni Crnogorac, dozvoliti sebi da izgubi obraz ovakvim bezakonjem i neljudskim antievropskim činom.

 

Arhiepiskop cetinjski

 

Mitropolit crnogorsko-primorski

 

+Amfilohije