Samit EU i „Tri mora“: Izazovi u politici, energiji i ekologiji

13.06.2019. god.

Okrugli sto u Sofiji okupio je vodeće političare, stručnjake i naučnike kako bi prikazao trenutnu situaciju, izazove, saradnju i interese velikih i malih igrača u Crnom, Mediteranskom i Baltičkom moru.

Vodeći bugarski i strani političari, naučnici i stručnjaci razmatrali su stanje međuvladinih odnosa, kao i goruća energetska, pravna i ekološka pitanja koja utiču na održivi razvoj Crnog mora, Mediterana i Baltičkog regiona. Oni su se okupili na okruglom stolu na temu „Međunarodna situacija i saradnja u Crnom, Mediteranskom i Baltičkom moru – pravni, ekonomski i ekološki aspekti“, koji je održan u Sofiji 5. juna 2019. godine.

„Vodeni prostori su oduvek bili na dnu ogromnih ekonomskih i političkih interesa i uvek su određivali tok istorijskih globalnih događaja“, rekao je Javor Notev, potpredsjednik Bugarskog parlamenta, koji je bio zvanični gost ovog događaja.

On je istakao da oblasti i aspekti o kojima se raspravlja na okruglom stolu imaju ne samo regionalni, već i širi, evropski, pa čak i globalni značaj u smislu generisanog iskustva i originalnih rješenja u međudržavnim poslovima koje su bile uključene.

Crno, Baltičko i Sredozemno more – prelazna tačka interesa globalnih geopolitičkih igrača

U svom predavanju, govornik Georgi Pirinski, bivši poslanik Evropskog parlamenta (2014-2019) i bivši predsjednik Bugarskog parlamenta (2005-2009) posvetio je posebnu pažnju Inicijativi o tri mora, koja je prvobitno imala za cilj da služi kao politička platforma za promovisanje međusobne povezanosti CEE zemlje.

Pirinski je doveo u pitanje glavni cilj inicijative koju je naveo hrvatski predsjednik, a to je „Centralnu Evropu pretvoriti u okosnicu evropske snage“.

Prema njegovim riječima, put koji su privukli SAD, koji vodi ka čvrstini i konvergenciji, „ne samo da isključuje učešće jedne od zemalja koje su direktno prisutne u naznačenom prostoru tri mora – Ruske Federacije, već je eksplicitno usmjerena na ukidanje prirodnih resursa i istorijske i postojeće poslovne i komunikacijske veze zemalja centralne Evrope sa istočnim susjedom.

„Zajednička spoljna politika, bezbjednost i evropska odbrana biće jedna od ključnih tema u narednom petogodišnjem periodu mandata EK i EP“, rekao je bugarski premijer Kristijan Vigenin, koji je takođe bio među govornicima na okruglom stolu.

Prema njegovim riječima, neke zemlje EU koriste zemlje Istočnog partnerstva kao sredstvo suprotstavljanja Rusiji, o čemu svjedoče događaji u Ukrajini iz 2014. godine. Međutim, on smatra da je Evropa nedavno naučila svoje lekcije i ublažila pritisak na svoje istočne susede.

Karijerni diplomata Valentin Radomirski komentirao je goruće i zamrznute sukobe u regionima o kojima se raspravljalo na okruglom stolu. „Globalni poredak se sve više pretvara u globalni poremećaj“, izjavio je on. Prema njegovim rečima, „geografska oblast koja je istaknuta u glavnoj temi konferencije postala je tačka prelaza između linija sukoba između glavnih geopolitičkih igrača“.

„Za Rusiju, ekspanzija NATO-a izvan formata postojećih zemalja članica smatra se crvenom linijom“, rekao je Radomirski, ističući da je očuvanje regionalnih konflikata važno sredstvo u rukama velikih igrača u regionu, koje oni koriste za postizanje sopstvenih ciljeva. Međutim, Rusija ne žele da dopusti nastavak sukoba na post-sovjetskom prostoru, uključujući i Crnomorski region, jer to za Moskvu predstavljaju prijetnju sopstvenoj nacionalnoj bezbednosti.

Fleksibilnost i pragmatizam u energiji

Učesnici okruglog stola diskutovali su o energetskoj sigurnosti u regionima tri mora, postojećim izazovima i perspektivama na terenu, diversifikaciji energetskih resursa, energetskoj saradnji i energetskoj povezanosti u regionima koji se razmatraju.

Predsjednica prof. Nina Diulgerova govorila je o „politici američkih škriljaca“ u regionu, opisujući je kao „dosljednu, svrsishodnu politiku usmjerenu strateški na zamjenu ruskih energetskih resursa na energetskom tržištu EU“, koji, međutim, nije pronašlo mjesto u Bugarskoj.

Ona je istakla fraze kao što su „energetska bezbednost“ i „energetska diplomatija“ i istakla da očuvanje državnosti i stabilnosti zemlje zahteva njeno trajno i stabilno prisustvo u različitim energetskim projektima, koji bi mogli da garantuju njegovu bezbjednost.

„Nažalost, Bugarska je nepredvidiv partner u takvim diskusijama i projektima“, rekla je Diulgerova, objašnjavajući isključenost zemlje iz važnih energetskih projekata (kao što je „Triple Sam“ ili ambiciozni anti-ruski projekt Nabucco) kao rezultat „spoljni faktor“, koji igra ozbiljnu igru iza kulisa.“

Implementacija bilo kojih projekata zavisi podjednako od pragmatizma i „političke volje „, istakla je Diulgerova.

„Ukrajina je postala veoma aktivan politički instrument za SAD i zapadnu Evropu u njihovim naporima da povećaju pritisak na Rusiju“, dodala je ona.

Moderator Bojan Čukov je pokušao da razbije dva mita o snabdjevanju gasa SAD u Evropi – da američki gas ima kapacitet da zadovolji evropsku potražnju, i da se Rusija može „naljutiti“ i preusmjeriti svoje tržište na Aziju.

„U EU, najbrža zemlja koja se prilagođava novim realnostima je Njemačka, a možda je Njemačka zemlja koja bi trebala poslužiti kao naš uzor u našem dijalogu ne samo s Ruskom Federacijom, već i s našim turskim prijateljima“, naglasio je Čukov, dodajući da Njemačka ne samo da želi da bude kupac ruskog gasa, već i želi da postane energetsko čvorište za celu Evropu.

Raspravi se pridružio i bugarski poslanik Nikolaj Conkov, koji je komentarisao ekonomske i političke aspekte energetske diversifikacije.

„Treba posmatrati diverzifikaciju u kontekstu većeg geoekonomskog i geopolitičkog sukoba“ – globalno između SAD i Rusije, i regionalno – između Turske, Grčke i Bugarske“, rekao je Conkov.

Prema Conkovim rečima, izgradnjom NE Belene, Bugarska će imati šansu da postane regionalni igrač, a projekat se može posmatrati kao prilika da se kombinuju interesi SAD i Rusije, koji će služiti nacionalnim interesima Bugarske.

Ko kontroliše moć u Crnom moru, kontroliše moć u cijelom svijetu

Profesor nacionalne bezbednosti Evgenij Sačev rekao je da bugarskoj strategiji nacionalne bezbednosti namerno nedostaje „akcioni plan“. Prema njegovim riječima, ovo je pokazatelj nesolventnosti i profesionalne nesposobnosti kada je u pitanju izrada strateški važnih dokumenata kao što je Bugarska strategija nacionalne sigurnosti.

„Onaj ko kontroliše moć u crnomorskom regionu, kontroliše moć u cijelom svijetu“, rekao je on, pozivajući se na mnoge poznate svjetske stručnjake za bezbednost. Prema njegovim rečima, stvaranje dugoročno crnogorske strategije trebalo bi da bude prioritet održivog razvoja bugarske nacije i bugarske države.

Poziv za saradnju i poštovanje međunarodnog prava

Na kraju okruglog stola, učesnici su potpisali Rezoluciju – poziv, pozivajući sve zemlje koje graniče sa Crnim, Baltičkim i Sredozemnim morem da poštuju sve postojeće i aktivne konvencije, uključujući UN Konvenciju o pravu mora od 10. decembra 1982. u pokušaju očuvanja mira, reda i sigurnosti u primorskim zemljama.

Učesnici u diskusiji naglasili su potrebu za poštovanjem svih uspostavljenih pravila i međunarodnih propisa kako bi se izbjegli sukobi tokom prolaza kroz teritorije različitih zemalja, te održao konstruktivan dijalog u korišćenju pomorskih koridora, kao i rješavanje svih novonastalih pravnih presedana o striktnom poštovanju međunarodnog pomorskog prava i mehanizmima uzajamnog razumijevanja i poštovanja suvereniteta vlade.

IN4S

Izvor
foto: in4s.net/ vostok.rs