„Preduslovi za katastrofu“: Kako je NATO bombardovao Jugoslaviju radioaktivnim bombama

21.03.2019. god.

Oko 31.000 komada kasetne municije sa uranijumom-238 prvi put je koristio NATO pre 20 godina tokom masovnog bombardovanja objekata u južnoj Srbiji, a glavni ciljevi NATO-a su bili radari PVO, izjavio je za RIA Novosti Jurij Bražnikov, koji je u to vreme bio član međunarodne koalicije "Fokus", koja je pružala humanitarnu pomoć stanovništvu SR Jugoslavije.

24. marta 1999. godine NATO avioni počeli su bombardovati teritoriju Savezne Republike Jugoslavije (SRJ). Vojna operacija saveza sprovedena je bez odobrenja Saveta bezbednosti UN-a i na osnovu tvrdnji zapadnih zemalja da su vlasti SRJ navodno sprovele etničko čišćenje na Kosovu i izazvale humanitarnu katastrofu.

U napadu na vojne ciljeve, NATO je aktivno koristio municiju sa osiromašenim uranijumom. Kasetne i druge bombe su takođe bile u širokoj upotrebi, od kojih mnoge nisu eksplodirale, te se još uvek nalaze na zemlji.

Najčešće žrtve agresije bili su civili. Za 78 dana vazdušnih napada, 2.5-3.5 hiljada ljudi, uključujući 89 dece je poginulo, prema različitim izvorima. Povređeno je 12,5 hiljada ljudi. Pripanika vojske i policije je poginulo 1031, od čega je više od pet hiljada povređeno.

Glavni ciljevi masovnih napada NATO aviona sa kasetnim bombama sa osiromašenim uranijumom u južnoj Srbiji i u nekim delovima Kosova bili su važne vojne instalacije, uključujući i radarske stanice za praćenje aviona.

"Ukupno, prema preliminarnim procenama, tokom agresije na Jugoslaviju je ispušteno više od 31.000 projektil sa osiromašenim uranijumom", rekao je Bražnikov.

On je ukazao da je Severnoatlantski savez, prema mišljenju stručnjaka, premašivao vojni potencijal SR Jugoslavije za više od dve hiljade puta. NATO je koristio oko 500-700 aviona i 20 brodova dnevno za napade.

"Repetitor koji se nalazi u blizini grada Vranja, nalazi se na planinskom masivu Pljačkovica, je uništen masovnim napadima kasetnom municijom sa uranijumskim punjenjem", dodaje Bražnikov.

Indentičan napad je izvršen na radar PVO na planini kod sela Borovac, 20 kilometara južno od Vranja.

"Zgrada sa opremom je potpuno uništena usled direktnog udara, dok antena praktično nije oštećena", dodao je Bražnikov.

U samoj Vranju bombardovani su vojni objekti. Gama snimanje područja je obavljeno po obodu objekta i glavnih ulica grada. Ukupna dužina istražene trase, uključujući i područje uništene kasarne, iznosila je više od šest kilometara.

"Izvršeno je snimanje površina zgrada, objekata za eventualnom kontaminacijom alfa-emitovanim radionuklidima", rekao je Bražnjikov, dodajući da je u Rusiji i Švajcarskoj sprovedena dodatna analiza uzoraka uzetih "na mestima uticaja municije sa uranijumom".

Bražnikov je naglasio veliku gustinu upotrebe municije sa uranijumom-238. Tokom bombardovanja, mnogi projektili nisu eksplodirali i otišli su u zemlju na dubinu od jednog metra, te da su u cilju sveobuhvatne analize sadržaja radionuklida, uključujući i uranijum, uzimani potrebni uzorci zemljišta.

"Izdvojeno je više od deset takvih projektila, ali su u zemlji ostale dovoljno velike količine. Potrebni su detektori metala, kao i intenzivni radovi na uklanjanju zemljišta na velikoj teritoriji do 40-50 hektara", dodao je stručnjak.

Prema njegovim rečima, jednan od neeksplodiranih projektila sa uranijumskim jezgrom 17. aprila odvežen je u Medicinski centar Vranje na pregled. Provedena laboratorijska analiza potvrdila je da je u municiji prisutan osiromašeni uranijum-238.

"Stepen izloženosti gama zračenju koji je merio DRG-OGT uređaj direktno na površini bio je 530-560 mkR/č, što je 45 puta više od prirodnog zračenja za područje. Čak i tada je postalo je jasno da bi u SRJ mogli nastati preduslovi za nastanak ekološke katastrofe”- rekao je Bražnikov.

On je podsetio da su prvi rezultati radijacionog monitoringa u regionu Vranja, gde je NATO intenzivno koristio kasetne bombe sa uranijumom 238, dobijeni već 24. jula, četiri meseca nakon početka bombardovanja teritorije Jugoslavije.

Samo nedelju dana ranije, specijalni let Il-76 Ministarstva za vanredne situacije isporučio je hemijske i radiometrijske automobilske laboratorije iz Moskve u Beograd. Ova akcija je sprovedena u okviru međunarodnog programa "Fokus" uz učešće Rusije, Švajcarske, Austrije i Grčke.

Izvor
foto: CC BY-SA 3.0 / Darko Dozet // vostok.rs