Dunavska lepotica

Priredio Boško Antić, kontraadmiral

U našoj Rečnoj flotili, čije tradicije dosežu duboko u srednji vek, postoji brod za koji kažu da je kao vino – što stariji to bolji i lepši. Ove godine taj brod, koji ulazi u istoriju plovidbe na Dunavu i njegovim pritokama, puni 80 godina i već 57 godine plovi Dunavom, Savom, Dravom, Tisom i kanalima Hidrosistema «Dunav -Tisa- Dunav». To je komandni brod Rečne flotile «Kozara».

Desetog septembra 1962. godine, ispod padina legendarne planine Kozare, umatičen je komandni brod Rečne ratne flotile. Dobio je ime ove legandarne planine i od tada ponosno plovi na čelu brodova ove naše jedinice Ratne mornarice izazivajući divljenje na svim mestima duž obala razgranate mreže unutrašnnjih plovnih puteva nekadašnje države – Jugoslavije, a danas Srbije.

Brod višestruke namene

Već više od pet decenija, «dunavska lepotica», kako je mnogi nazivaju, odoleva svim nedaćama i predstavlja ponos Rečne ratne flotile, ali i simbol grada Novog Sada na čijem keju je često puta privezana privlačeći pažnju svih posetilaca ovog lepog grada koji odavno živi na obalama Dunava. Bez nje se ne može zamisliti ni jedna vežba, ali ni susreti sportskog i kulturnog karaktera u ovom gradu, ali i gradovima duž naših reka i kanala. Na palubama ovog broda sreću se ljudi koji život provode na reci, poslovni ljudi, političari, kulturni radnici... Na njoj se odvijaju mnoge kulturne manifestacije, od kojih je najpoznatija «Zmajeve dečje igre». Na njoj je boravilo hiljade dečaka i devojčica, ali i veterani iz naših oslobodilačkih ratova, predstavnici država, članovi diplomatskog kora i, naravno, pripadnici svih rodova i vidova Jugoslovenske narodne armije, Vojske Jugoslavije, Vojske državne zajednice Srbija i Crna Gora i, danas, Vojske Srbije. Ime države se menjalo. menjala se i njena vojska, ali «Kozara» je ostajala ista – ponosno je simbolizovala našu Ratnu mornaricu i njenu Rečnu ratnu flotilu, kao i viševekovne tradicije naših ratnih brodova na rekama - od slavnih šajkaša, preko oklopljenog čamca «Jadar», okosnice prve srpske rečne flotile, čiji dan porinuća današnja Rečna flotila slavi kao svoj dan,  hrabre posade monitora «Drava» i njenog komandanta poručnika bojnog broda Aleksandra Berića, čije ime nosi kasarna u kojoj je baza Rečne flotile, partizanskih rečnih jedinica iz narodnooslobodilačkog rata, kao i brodova koji su u potpunosti izvršili sve svoje zadatke u ratu 1991. godine, kao i u odbrani od agresije NATO-a 1999. godine.

Dragi gost svih naših luka

Ploveći samostalno ili na čelu dugačke vijugave kolone ratnih brodova ovaj prelepi brod je uplovljavao u luke Dunava, od ušća Timoka do Bezdana, Save od Beograda do Siska, Drave, od Aljmaša do Osijeka, Tisom, od Slankamena do Kanjiže. Plovio je ovaj brod 1968. godine i do Izmaila, nedavno do Budimpešte. a 1974. godine i Begejom do Zrenjanina izazvavši nevericu i dobrih poznavalaca uslova plovidbe ovom kanalisanom rekom, njegovih krivina i dimenzija zbog kojih se ni manji brodovi ne usuđuju da zaplove ovom rekom. Nikada ni jedan drugi brod ovih dimenzija nije plovio mnogobrojnim dunavskim rukavcima, pristajao na neuređenim obalama reka i njihovih ada i ostrva.

Kao i svaki brod, i «Kozara» obeležava rođendane, ima ime,  rodni list, državljanstvo, dokumenta identiteta - osnovnu brodsku knjigu u koju je zapisana njena istorija, pripadnosti – upisana je u Flotnu listu, matičnu knjigu svih naših ratnih brodova. Međutim, njena istorija je mnogo detaljnije zabeležena u sećanjima onih koji su svoj mornarski vek proveli na ovom brodu, a danas sa setom gledaju svoju lepoticu kako služi novim generacijama isto onako kako je služila njima.  Bila je ploveća škola svih kadrova, nekada Rečne ratne flotile, a  danas Rečne flotile. Brodovi u koloni iza nje su se menjali, ulazili i izlazili iz sastava panonske mornarice. «Kozara» je ostala nezamenjiva i danas kada puni sedami podecenija plovi i predvodi današnje.

Kratak životopis

Brod je izgrađen 1939. godine u brodogradilištu u Regenzburgu i dobio je ime legendarne nibelunške princeze «Krimhilde». Njena sestra bliznakinja dobila je ime «Brunhilda». Brodovi su izgrađeni za potrebe nemačke Dunavske flotile. «Brunhilda» je posle rata bila komandni brod francuske Rajnske flotile, a «Krimhilda», od maja 1945. do jula 1946. godine, dobija ime «Oregon» i služi za oporavak američkih vojnika u Regenzburgu.

Posle toga brod je kupljen od «Bavarskog Lojda» i sve do 1953. godine služio je kao restoran i hotel na vodi.

Godine 1960. «Bavarski Lojd» je, uz zamenu za teretni brod, ustupio ovaj brod «Dunavskom Lojdu» iz Siska, a potom je u zamenu za drugi brod ustupljen Jugoslovenskoj ratnoj mornarici. Bilo je to 1961. godine. Posle rekonstrukcije njegovo umatičenje obavljeno je 10. septembra 1962. godine u Bosanskoj Gradiški, kada je i dobio ime «Kozara». Od tada je to pomoćni brod baza i komandni brod Rečne ratne flotile.

Do sada je nekoliko puta vršen remont broda i izvesne rekonstrukcije unutrašnjih prostorija, ali spoljni izgled nije nikada značajnije menjan.

Poslednji remont, posle tri godine radova u brodogradilištu u Bezdanu, završen je u septembru 2013. godine. Ni na jednom brodu Rečne flotile koji je do sada remontovan nisu izvedeni komleksniji i tehnički zahtevniji radovi. Pored ostalog, dosadašnji pogon broda s dva dizel-motora snage 2h294 kilovata DEUZ,  koji su ugrađeni još 1939. godine, zamenjeni su novim, najmodernijom dizel-elektreičnom propulzijom, odnosno dizel-generatorima CATERPILLAR S18 i elektromotorima RADE KONČAR snage 2h250 kilovata. Na brod je ugrađen i savremeni Navigaciono-informacioni sistem. Ovim su stvoreni uslovi za produženje veka broda za narednih 30 godina, obezbeđeni su povoljniji uslovi za život i rad posade i ukrcanog ljudstva, ispunjavanje svih međunarodnih standarda zaštite životne sredine na plovnim objektima. «Kozara» je osposobljena za plovidbu u međunarodnim vodama.

Na brod je ugrađen poprečni potisnik – propeler u tunelu, što je uanpredilo manevrsk mogućnosti.

Ugrađen je i prenosni pult daljinskog upravljanja, koji se može izneti s komandnog mosta džojstikom upravljati brodom, tako je omogućeno da se sa boka broda osmotri prostor uz bok na koji brod rpistaje uz obalu ili dok.

Osposobljenost za sve zadatke