Ti batjuška, Jroslavlj-grad

Rusija slavi 1000. godišnjicu. Nije reč o jubileju države, već o jubileju  jednog grada. To je batjuška Jaroslavlj, sagrađen na strmoj obali Volge. U svom nazivu on čuva slavu svog osnivača – ruskog kneza Jaroslava Mudrog.

Proslava 1000. godišnjice je počela 10 septembra. U gradu ima mnogo gostiju, mada ionako taj grad privlači turiste iz čitavog sveta.

Jaroslavlj je ključni  deo najpopularnije turističke maršrute koja se zove Zlatni prsten Rusije i ujedinjuje oko Moskve grupu starih gradova. Jaroslavlj nije samo najstariji od njih: on je jedan od retkih gradova u Rusiji, gde je sačuvan veliki broj istorijsko-kulturnih spomenika. Samo arhitektonskih spomenika ima 800.  Čitav istorijski centar Jaroslavlja je objekat Svetske baštine UNESKO-a kao istaknuti primer urbanističke kulture iz 18. veka. Sve do dan-danas se generalni plan gradske izgradnje, a to je dokument iz 1778. godine, smatra uzornim: ulice i kvartovi su okrenuti važnim spomenicima neimarstva. Najčuveniji je Spaso-Preobraženski manastir:  s tim jedinstvenim arhitektonskim spomenikom iz 16. veka svako, ko je posetio Jaroslavlj, pre svega povezuje svoje uspomene o gradu.

Danas se u manastiru nalazi Jaroslavski državni istorijsko-arhiteonski i umetnički muzej-zabran. Njegov direktor Jelena Ankudinova objašnjava u intervjuu Glasa Rusije.

Spaso-Preobraženski manastir dočekuje goste na ulazu u istorijski deo grada. Kada gosti dolaze Moskovskim putem, oni uživaju u lepom izgledu manastira, onda saznaju da je to najstariji očuvani deo grada iz 16. veka. Sve je drugo sagrađeno, počev od 17. veka, ali je to  divno sa arhitektonskog gledišta 17. veka! Spaso-Preobraženski manastir je naš biser: tu se može delimično naći Jaroslavlj iz 15., čak i iz 13. veka. Na primer,  iskopine na teritoriji manastira su otkrile hram iz 13. veka. Na žalost, proučavanje njegovih fragmenata je težak posao jer je ta građevina ispod sagrađenog kasnije hrama.

Jaroslavska oblast krije još mnogo zagonetaka, ali ona pomaže da se odgovori na pitanje kada je knez Jaroslav Mudri osnovao na ušću Kotorosli u Volgu grad-tvrđavu. Istoričari su birali od tri varijante: 1010., 1024. i 1071. godine. Prva varijanta  je imala najviše dokaza. Najvažnija obrazloženja je pružio jaroslavski medijevista Mihail Mejerovič, koji je analizirao niz letopisnih, legendarnih i drugih svedočanstava. Tu su najviše od drugih pomogli arheolozi, - precizira Jelana Ankudinova.

Bukvalno pre nekoliko godina prilikom iskopina u najstarijem delu grada arheolozi su našli artefakte koji u potpunosti potvrđuju pretpostavku da je grad osnovan početkom 11. veka upravo kao grad. Tu spadaju i glineno posuđe, i vojni predmeti. Dobijeno je više od 7 hiljada jedinstvenih predmeta kada su bili otkriveni knežev dvor, zlatarska radionica. Retke u ruskoj arheologiji stvari nađene na ušću Kotorosli u Volgu – tamo, gde je ranije bio kremlj. Kremlj se nije sačuvao: on je izgoreo u 17. veku, te ga nisu obnovili. Ulogu Kremlja, odnosno glavne tvrđave i bedema vlasti preuzeo je Spaski manastir. To je bio bogati gradski manastir, koji se smatrao duhovnim centrom ruskih knezova, gde  su oni dobijali blagoslov za sve svoje akcije i posle smrti  bili sahranjeni ovde. U manastiru je zasedala i ondašnja vlada – Savet čitave zemlje. Početkom 17. veka to je bila prva ruska demokratska vlada.  Upravo na sednicama tog Saveta u Jaroslavlju je doneta bila odluka o kandidaturi Mihaila Romanova, koji je postao osnivač carske dinastije Romanovih. Tada je Jaroslavlj u toku izvesnog vremena, oko 6 meseci, čak ispunjavao funkciju prestonice Ruske države, a manastir igrao ulogu savremenog Moskovskog Kremlja. I takvu stranu imamo u svojoj istoriji.

1000. godišnjica Jaroslavlja je ne samo  život jednog grada, već i debela knjiga ruske kulturne istorije, koju ćemo uvek čitati.