Srbski kulturni tragovi po celom svetu

Srbi u svetskim prestonicama ostavili su tragove i trajna obeležja svog naroda na koje mogu da budu ponosne.

- Van Srbije, Crne Gore i Republike Srpske, naši ljudi žive u 159 država širom sveta, u kojima su ostavili trajne tragove, koji svedoče o kulturnoj baštini naše nacije. Istraživanja pokazuju da Srbi širom planete imaju 150.000 srbskih kulturnih dobara, toponima sa srbskim imenima gradova, reka, planina, kulturnih institucija i dela, memorijala i spomenika, crkava, manastira, pravoslavnih predmeta, škola, biblioteka, zadužbina i istorijskih rukopisa - ističe dr Vladimir Grečić, ekspert za srbsko rasejanje.

Pored pet američkih varoši koje nose ima Beograd, dva gradića Tesla u SAD i mesta Srbija u Makedoniji, u svetu postoje 23 beogradske i srpske ulice. Srbska ulica u Kanu je prava atrakcija za naše školarce koji na svojim ekskurzijama prolaze kroz ovo francusko letovalište na Azurnoj obali. Dobila je ime po srbskim borcima iz Velikog rata. Srbska ulica u grčkom Kušadasiju dobila je ime po srbskim turistima. U Atini postoji Karađorđeva ulica. Srbska ulice i Beogradski kej postoje u Budimpešti, dok Beogradska ulica postoji u Istanbulu i Minhenu. U ovim ulicama se nalaze i hramovi Srpske pravoslavne crkve.



U francuskoj prestonici, podignut je spomenik kraljevima Aleksandru i Petru Karađorđeviću, jedna avenija nosi ime kralja Petra Prvog, a na čuvena Marsova polja izlazi Beogradska ulica. U Parizu je i kuća kralja Petra Karađorđevića, kao i hotel "De la Tremoaj", čiji je vlasnik bio 1936. godine Božidar Purić, diplomatski poslanik Kraljevine Jugoslavije i zet srbskog političara Nikole Pašića, čija se bista i danas nalazi u holu zgrade. U Ukrajini postoji memorijalno područje Nova Srbija i Slavenoserbia, u kojima su živeli Srbi tokom 13. veka.

Kako smo saznali u Ministarstvu za socijalnu politiku, u četrdeset država Evrope, Azije, Afrike, Australije i Severne Amerike nalaze se registrovana 554 vojna memorijala sa grobnicama Srba. A ima ih još neotkrivenih.



- Najveći broj tih rukopisa nalazi se u Oksfordu, Londonu, Berlinu, Pragu, Krakovu, Sankt Peterburgu, Moskvi, Kijevu, Odesi, Plovdivu, Solunu, Rimu, Parizu. Državna istorijska biblioteka, Ruska državna biblioteka u Moskvi i Ruska nacionalna biblioteka, Biblioteka Akademije nauka, Arhiv Sanktpeterburškog istorijskog instituta Ruske akademije nauka u Sankt Peterburgu, čuvaju stotine srbskih rukopisa od 12. do 17. veka. Mnogo je srbskih rukopisa i u Rumuniji, ali njihov tačan broj nije ustanovljen - kaže Turilov.

U Jerusalimu i na Sinaju postoje srbski rukopisi koje su u Svetoj zemlji napisali srbski monasi i hodočasnici, a jedan od njih bio je i Sveti Sava. Prvi srbski arhiepiskoj Sveti Sava nosio je vredne poklone u Jerusalim, Svetu zemlju. Primer ovakvog darivanja je ikona Sv. Petra i Pavla s kraja 13. veka darovana trezoru Sv. Petra u Rimu. Poznati su i pokloni srbskog kralja Stefana Dečanskog i cara Dušana bazilici Sv. Nikole u Bariju. U katedrali u Pjaćenci nalaze se i dva vredna krsta Sv. Save izrađena od srebra i zlata. Srbski rukopis "Nikoljsko jevanđelje" iz 14. veka nalazi se u Gradskoj biblioteci u Dablinu. Tu su ga doneli srbski vojnici tokom Velikog rata. Austrijska nacionalna biblioteka poseduje zbirku od 27 značajnih srbskih rukopisa koje su posle grčkog ustanka 1827. godine, prodali monasi manastira Hilandara, prinuđeni na to zbog gladi koja je tada zavladala na Svetoj Gori. U Britanskom muzeju čuva se srbsko "Četvorojevanđelje" iz 14. veka.

Kako tvrdi profesor Anatolij Arkađevič Turilov, u inostranstvu se nalazi i pet hiljada vrednih srbskih srednjovekovnih rukopisa.



VUK STIGAO U OHAJO

U Srbskoj bašti u Rokfelerovom parku u Klivlendu nedavno su postavljene biste oca srpske ćirilice Vuka Stefanovića Karadžića i srbskog genija Nikole Tesle. U parku se nalaze i postamenti Svetog Save, Njegoša, kralja Petra Prvog Karađorđevića, patrijarha Pavla, a očekuje se i bista Mileve Marić Ajnštajn.

Marko Lopušina,