Kako je Staljingrad izgledao pre Drugog svetskog rata?

Čak i oni koji tek ponešto znaju iz istorije Drugog svetskog rata, sigurno su čuli za ovaj sovjetski grad na Volgi. U Staljingradu, kako se tada zvao Volgograd, Crvena amrija slomila je kičmu Vermahtu i preokrenula tok svetskog sukoba.

Grad je za tu pobedu platio visoku cenu. U žestokim uličnim sukobima, artiljerijskim granatiranjima i udarima iz vazduha jedan od najbrže rastućih industrijskih centara Sovjetskog Saveza pretvoren je u ruševine.

 

Blokadnik/pastvu.com

Istorija herojskog grada koji se prvo zvao Caricin beleži se od kraja šesnaestog veka. Prvi put spominje se u povelji cara Fjodora Ivanoviča iz 1589. godine kao grad osnovan radi odbrane ruskih zemalja od napada stepskih nomada. Vremenom granica države pomerila se na jug, a vojno utvrđenje na raksrsnici kopnenih i rečnih puteva polako postajalo veliki trgovinski centar.

 

Trusov/pastvu.com

Građanski rat u Rusiji bio je veliko iskušenje za Caricin. Grad koji su branili Crveni, od jula 1918 do oktobra 1919. godine odoleo je trima velikim napadima belogardejskih trupa. Potom je nekoliko puta prelazio iz ruke u ruku zaraćenih strana. Na kraju u Caricinu su porušena industrijska preduzeća, onesposobljena kanalizacija, vodovod i gradska elektrostanica.

 

Blokadnik/pastvu.com

Josif Staljin kao predsednik Revolucionarnog sovjeta Severnokavkaskog vojnog okruga (organ vojno-političkog rukovodstva formacijama Crvene armije) aktivno je učestvovao u odbrani grada. 1925. godine Caricin je zbog tih zasluga preimenovan u Staljingrad.

 

Blokadnik/pastvu.com

Iste godine na Trgu palih boraca Revolucije u centru grada otkriven je spomenik Lenjinu. Odmah pored njega nalazio se simbol starog Caricina, pravoslavni Sabor Aleksandra Nevskog koji će biti dignut u vazduh 1932. godine. Spomenik „vođi svetske revolucije“ zadržaće se nešto duže, sve do uličnih borbi za grad krajem 1942. godine.

 

Sputnik

1930. godine u Staljingradu je otvorena prva u zemlji Fabrika traktora, jedna od najvećih u Evropi. Osim traktora proizvodila je i lake tenkove T-26 i čuvene srednje T-34. Za vreme rata pogoni su radili sve do 13. septembra 1942. godine kada su na područje fabrike prodrle nemačke jedinice pešadije.

 

Sputnik

Zavičajni dramski teatar Maksim Gorki bio je kulturni centar Staljingrada. Zgrada podignuta u vreme Ruske imperije ozbiljno je oštećena u borbama, tako da je rekonstruisana skoro sedam godina.

 

prostislav1/pastvu.com

Do rušilačkog napada nemačke avijacije 23. avgusta 1942. godine Centralna robna kuća u gradu slovila je za jednu od najlepših u zemlji. U završnici Staljingradske bitke podrum zgrade odabrao je za svoje sedište štab Šeste armije na čelu sa Fidrihom Paulusom. Sovjetska vojska tu je i zarobila feldmaršala 31. januara 1943. godine.

 

Ličnый arhiv L.A.Kočetkovoй/pastvu.com

Jedna od najmarkantnijih zgrada u gradu bio je parni mlin koji je do Revolucije 1917. godine bio u vlasništvu porodice povoloških nemačkih preduzetnika Gerhard. Ruinirana vodenica nije srušena posle rata, niti je rekonstruisana, već je zadržana u tom stanju kako bi svedočila o strašnim i herojskim događajima.

 

Javno vlasništvo

Kuća trgovca Voronjina, koja je u sovjetsko vreme postala Dvorac pionira, imala je sve što je bilo bilo potrebno gradskoj omladini. Muzičke sobe, baletski studio, laboratoriju mladih prirodnjaka, klub mladih mornara i još mnogo toga. Posle rata ozbiljno oštećena zgrada je srušena.

 

Blokadnik/pastvu.com

Na trgu ispred železničke stanice nalazila se fontana „Barmalej“ posvećena istoimenoj bajci u stihovima Korneja Čukovskog. Reč je o kompoziciji koju čini šestoro dece uhvaćenih u kolo oko krokodila. Za vreme Staljingrdske bitke fontana je postala poznata u celom svetu zahvaljujući nesvakidašnjim fotografijama ratnih reportera na kojima je radost na dečjim licima bila u oštrom kontrastu sa sumornim ruševinama kuća u okruženju trga.

 

pstvora/pastvu.com

Russia beyond