Na današnji dan pre 74 godine oslobođen Beograd

Na današnji dan pre 74 godine oslobođen je Beograd. Posle višednevnih krvavih i teških borbi, pripadnici Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije, uz pomoć sovjetskih saveznika, oslobodili su 20. oktobra 1944. glavni grad Srbije i Jugoslavije.

Bitka za oslobođenje Beograda, u kojoj je poginulo 20.000 ljudi, jedna je od najvećih i najznačajnijih bitaka na Balkanu u Drugom svetskom ratu.



Za 11 dana, koliko su borbe trajale, poginulo je 15.000 pripadnika nemačkih okupacionih snaga, dok je blizu 9.000 zarobljeno.

Prva armijska grupa NOVJ imala je oko 3.000 poginulih i 4.000 ranjenih, a četvrti korpus Crvene armije izgubio je 960 vojnika i oficira.



Dogovor o zajedničkoj ofanzivi sa Rusima postigao je vrhovni komandant NOVJ-a Josip Broz Tito, kada je shvatio da nema ništa od britanskog iskrcavanja na Jadranu i da u zemlju treba da uđe Crvena armija, koja je nezaustavljivo napredovala na svim frontovima.

U tajnosti, bez znanja Britanaca, Tito je u noći između 18. i 19. septembra odleteo u Rumuniju, a zatim i u Moskvu, gde je 21. septembra sklopio dogovor sa Staljinom o zajedničkim operacijama u Jugoslaviji.



Oko 80.000 pripadnika jugoslovesnke i sovjetske armije vodilo je teške borbe sa oko 55.000 pripadnika nemačke armijske grupe "Šumadija", kojom je komandovao general Hans Felber.

U završnim borbama, koje su počele 14. oktobra, poginule su četiri hiljade boraca, a nemačke snage su izgubile 20 hiljada ljudi.



Beogradskom operacijom okončana je 1.287 dana duga nemačka okupacija, stvorena velika oslobođena teritorija i onemogućeno povlačenje grupe "E" nemačke armije iz Grčke najkraćim pravcem, što je bilo od velikog značaja za dalje borbe u Jugoslaviji, ali i za južno krilo Crvene armije u daljim operacijama za slom Vermahta. Tako je okončana četvorogodišnja nemačka okupacija, tokom koje je stradao veliki broj Beograđana, a grad pretrpeo ogromna razaranja.



Na Groblju oslobodilaca Beograda počiva 961 borac Crvene armije i 2.994 pripadnika NOVJ-a, od toga većina (2.092) u zajedničkoj grobnici.

Ruski generali Ždanov i Birjuzov, koji su učestvovali u oslobađanju Beograda, poginuli su 20. oktobra 1964. godine, kada je njihov avion udario u Avalu, prilikom dolaska na proslavu godišnjice oslobođenja.