Test koji otkriva sve bolesti embriona

Britanski naučnici napravili su jedinstven test zahvaljujući kom će roditelji moći da saznaju skoro sve nasledne bolesti deteta dok se ono još nalazi u materici. Test bi mogao da se koristi i za otkrivanje sklonosti ka bolestima poput raka ili oboljenja srca.

Tim iz „Bridž centra” u Londonu ponudiće već sledeće godine budućim roditeljima specijalan test koji po ceni od 1.500 funti otkriva genetski potencijal za 15.000 bolesti u roku od samo nekoliko nedelja. Ovaj test ne samo što će dati spisak urođenih poremećaja i anomalija još nerođenog deteta, nego će povećati brzinu i tačnost testiranja i olakšati roditeljima koji su se podvrgli veštačkoj oplodnji da izaberu embrione koji imaju najveće šanse da se razviju normalno.

Jedna ćelija se uzima kao uzorak iz embriona starog osam dana, stvorenog veštačkom oplodnjom. Zatim se uzimaju DNK uzorci od detetovih roditelja i njihovih roditelja (babe i dede). U proceduri obično učestvuje još jedan član porodice, najčešće dete koje boluje od bolesti koja se želi izbeći. Potom se upoređuju DNK svih članova porodice, odnosno oko 300.000 specifičnih markera, što naučnicima omogućava stvaranje „karte porodične genetike”.

Na ovaj način može da se otkrije postoji li blok DNK koji se preneo sa dede na bolesno dete, kao i da li je on prisutan u embrionu – što će pokazati jednaki markeri kod sve tri osobe. Na primer, gen koji uzrokuje cističnu fibrozu nalazi se na hromozomu broj sedam.

Ako je deda prenosilac, a embrion je nasledio deo DNK u tom određenom području, on će takođe imati „gen sa greškom”. Isti se test može primeniti na svim hromozomima.

Problem s dosadašnjim testovima leži u tome što je svaki bio usredsređen samo na određenu mutaciju gena i što je trebalo mnogo više vremena za dobijanje rezultata.

Naučnici mogu da testiraju embrione pre nego što ih usade u matericu majke kako bi utvrdili nose li neku određenu gensku mutaciju koja kasnije uzrokuje bolesti. A ova nova tehnika je univerzalna, odnosno analizira hromozome i može se primeniti na sve embrione.

„Dosadašnji testovi mogli su da identifikuju samo mali broj bolesti. Najveći problem za pacijente je bio što često ne postoji odgovarajući test za njihovo stanje, odnosno problem. Takođe, ovaj test bi se mogao koristiti i za otkrivanje genetske sklonosti za bolesti poput raka ili oboljenja srca”, kaže prof. Alan Handisajd, koji je razvio test.

Međutim, stručnjaci upozoravaju da institucije treba da osiguraju stroga ograničenja u primeni ovakvih testova jer postoji opasnost da bi ova tehnika mogla biti zloupotrebljena.

„Rezultata ovih testova u budućnosti će se sigurno želeti da domognu osiguravajuća društva ili poslodavci. A ako možemo da utvrdimo sve moguće nedostatke embriona, gde ćemo da podvučemo crtu?”, pita dr Mark Hamilton iz Britanske agencije za plodnost i embriologiju. (Blic)