Muzički festival u Sopotu – reaktiviranje

Međunarodni festival pesama u Sopotu decenijama je bio popularan među ruskim građanima. Prvi festival je održan 1961. godine, a već posle dve godine ruska pesma Neka uvek bude sunce u izvođenju Tatjane Miansarove je osvojila srca ljubitelja muzike i bila je nagrađena sopotskim Ćilibarskim slavujem. Starija generacija je pamti do danas, pre svega zahvaljujući drugom ruskom pevaču Muslimu Magomajevu koji je kao međunarodna zvezda nastupao u Sopotu 1969. godine. Kasnije su je sva deca u poljskim školama pevala na priredbama.

Festival, kao i sama Poljska, poslednjih decenija preživeo je razne metamorfoze. On je menjao namenu, organizatore, televizijske partnere, scene, način finansiranja, nezamenjiv je ostao samo Ćilibarski slavuj, glavna nagrada festivala koju je utvrdio gradonačelnik Sopota.

Prvi festivali su se održavali u sali Gdanjskog brodogradilišta. Posle 1963. godine festival je prešao na scenu Šumske opere u Sopotu.

1977-80. on se naziao Međunarodni festival intervizije. Verovatno je to bio najbolji period u istoriji festivala. Organizovao ga je sa velikom pompom državni kanal TVP i on je bio konkurencija Evrovizije. Nagrada simpatija publike u to vreme bila je jahta, a sastav zvezda je mogao da začudi mnogo ljubitelje muzike. U okviru festivala održavala su se 3 konkursa. Prvi uz učešće televizijskih kanala, njegovi učesnici su se borili za Gran-pri za najbolju pesmu. Drugi konkurs su organizovale kompanije za snimanje zvuka, glavna nagrada je bila Grand Prix du Disque. Tamo se ocenjivala interpretacija pesme, odnosno izvođač. Treći konkurs je bio izvođenje poljske pesme među stranim izvođačima, glavna nagrada bio je Ćilibarski slavuj. Upravo tada je na sceni Šumske opere dva puta nasupila Ala Pugačova. 1978. godine pesma Sve mogu kraljevi dobila je Ćilibarskog slavuja, a naredne godine pevačica je nastupila već u ulozi strane zvezde festivala.

1979. godine bio je festival burnih emocija. Na sceni je nastupila tadašnja zvezda prvog reda, grupa Boni M sa pesmom Raspućin. Na programu kanala TVP ovaj nastup se pojavio tek narednog dana, bez odiozne i tendenciozne pesme koja je, po mišljenju rukovodstva kanala, bila usmerena protiv saveza i SSSR.

Naredne 4 godine festival se nije održavao, a Poljska je preživljavala burne godine društveno-političkih promena. On se vratio na scenu Šumske opere u Sopotu tek 1984. godine kao Međunarodni muzički festival. Najvažniji događaj tog festivala bio je nastup Šarla Aznavura. To je bila najveća estradna zvezda koja je doputovala u Poljsku u to vreme. Tada je sovjetska pevačica Ane Veski za izvođenje pesme Nada gasne dobila Ćilibarskog slavuja. Godina 1984. bila je poslednja u kojoj su Rusi dobili nagradu na festivalu u Sopotu. Oni su dobili najvišu nagradu 6 puta, zaostajući pre toga samo iza poljskih izvođača. Od tada nisu nastupali kao međunarodne zvezde.

1994-2004. organizator festivala bio je državni kanal TVP koji je 2004. izgubio pravo organizacije manifestacije Od 2005. Festival u Sopotu organizovao je privatni kanal TVN. 2006. godine vratili su mu međunarodni status. Po isteku dogovora 2009. godine TVN je odbio da organizuje festival. 2010.11. zbog remonta Šumske opere održavanje festivala je bilo obustavljeno.

Od 2012. godine festival pod nazivom Sopot Top of d Top Festival prešao je u ruke drugog privatnog kanala – Polsat. Od tada on sebi postepeno vraća prethodni međunarodni status. Prvi put ove godine njegov strani informacioni partner postaje Glas Rusije, državna radiokompanija koja potiče iz 1929. godine.

Pregovara se sa ruskim Prvim kanalom o nastupima ruskih umetnika i prenosu festivala u Rusiji. Osim poljske publike, koncerte festivala videće publika iz Šveske i Finske, Ukrajine, Letonije i Albanije.

Direktor festivala Marčin Pežina nada se da pošto manifestacija ojača svoju poziciju i zasluži poverenje pubike, poći će joj za rukom da povrati šoroku međunarodnu publiku. Reč je o stvaranju televizijskog festivala za čitavu Evropu, priznao je Marčin Pežina. On gleda u stranu Rusije. Po meni, kulturna razmena između naših zemalja na nivou masovne kulture još je vrlo oskudna, i ja bih hteo da ovaj festival bude dobra platforma za takvu razmenu. I dodao: Posle liberalizacije viznih pravila u Gdanjsku i tri grada (Gdanjsk, Sopot, Gdinja) pojavio se veliki broj ruskih građana iz kaljiningradske oblasti i skoro sam siguran da će veliki deo publike u sopotskoj Šumskoj operi činiti upravo ruski građani.

I upravo od publike će zavisiti odluka ko će ove godine dobiti Ćilibarskog slavuja, pošto se nagrađeni bira SMS glasanjem. To je jedini žiri festivala. Ove godine festival se održava 23. i 24. avgusta. Glas Rusije će držati svoje korisnike u toku događaja.

Zofja Bombčinska-Jelonek,