Srba sve manje

Stručnjaci upozoravaju da će naselja bez stanovnika biti još više ukoliko izostanu strateške mere i ako se ne poboljša starosna struktura stanovništva. 

Podaci poslednjeg popisa stanovništva, domaćinstava i stanova u Srbiji pokazali su da je povećan broj naselja u kojima nema nijednog stanovnika, tako da ih sada ima 11, dok ih je na popisu iz 2002. godine bilo devet.

Prema rečima šefa Odseka za sprovođenje popisa u Republičkom zavodu za statitsku Ljiljane Đorđević precizniji podaci o takvim naseljima biće poznati nakon konačne obrade podataka budući da postoji mogućnost da se stanovništvo iz udaljenih mesta popisalo u opštinama, naknadno, posle produžetka popisa.

Bez stanovništva, prema ovogodišnjem popisu, ostala su mesta poput Sakulje kod Lazarevca, potom Obornjača kod Bačke Topole gde je 2002. godine popisano samo dva stanovnika, potom Brestovo i Smilov Laz kod Novog Pazara, Repušnica, Koritnjak, Pljačkovica, Vukojevac, Dačevac, Obrtince na jugu Srbije, kao i Prača kod Dimitrovgrada.

Prema rečima Đorđevićeve, više je naselja bez stanovnika primećeno sada nego što je bilo 2002. godine, ali podaci još uvek nisu konačni budući da se očekuje sabiranje rezultata u mestima u kojima je stanovništvo bojkotovalo popis.

Đorđevićeva je podsetila da su na popisu 2002. godine pojedina mesta kod Preševa i Bujanovca takođe bila prazna, i upozorila i da je poslednji popis pokazao da u Srbiji ima 1.000 naselja u kojima živi manje od 100 stanovnika, što je takođe zabrinjavajuće.

Poslednji popis pokazao je trend smanjenja broja stanovnika, a stručnjaci smatraju da je uticaj na to imao pre svega, negativan prirodni priraštaj, odlazak ljudi iz zemlje, ali i bojkot popisa stanovništva albanske nacionalnosti.

U roku od devet godina smanjen je ne samo broj stanovnika, već i domaćinstava, a porast beleži jedino broj stanova. Odliv stanovništva najjuočljiviji je u Istočnoj Srbiji, ali i na jugu, budući da je najveći broj onih koji su otišli u inostranstvo upravo iz tih krajeva.

Deografi upozoravaju da je šestina stanovništva stara 65 i više godina što svrstava Srbiju među starije zemlje na svetu, a kao i u većini evropskih zemalja u Srbiji je već nekoliko decenija nivo rađanja nedovoljan za prostu reprodukciju stanovništva, što uzrokuje depopulaciju i naglašeno demografsko starenje.

Naučni saradnik Centra za demografska istraživanja Instituta društvenih nauka Vladimir Nikitović rekao je da su podaci popisa očekivani i da se ne može očekivati da će se situacija brzo promeniti na bolje budući da su demografski procesi spori.

Govoreći o gašenju naselja, odnosno porastu broja onih koja su ostala bez stanovnika, on je rekao da i to takođe ne iznenađuje budući da su demografski trendovi dugoročni, da su mnoga naselja u Srbiji nepristupačna i da ne postoje odgovarajući uslovi za život.

Nikitović navodi da je odlazak stanovništva iz takvih mesta vidljiv već nekoliko decenija, ističući da mladi uglavnom prelaze u gradove, a da u udaljenim seoskim sredinama ostaje nepovoljna strarosna struktura, odnosno više starih, a smanjuje se broj mladih koji su u reproduktivnoj fazi.

"Neizbežno je da ti ljudi odu u mesta gde će imati bolje uslove, a vidljivo je da će se naselja i u buduće smanjivati", rekao je Nikitović objašnjavajući da "treba razdvojiti sela u koja ima smisla ulagati od onih u kojima to nema svrhe".

Osim toga, neohodno je, kako kaže, da se utvrde očekivanja od sela budući da tu živi 40 odsto stanovništva. Nikitović je zaključio da nije problem samo u broju naselja već strukturi stanovništva, jer je za opstanak sela neophodno i mlađe stanovništvo koje bi imalo motiva da tu živi.