Na današnji dan okončana NATO agresija na Republiku Srpsku

Na današnji dan 1995. okončana je NATO agresija na Republiku Srpsku u kojoj je ubijeno više od stotinu civila. Broj ubijenih civila i vojnika od strane NATO pakta neće nikada biti precizno utvrđen jer stanovništvo i danas umire od malignih bolesti kao posledica korištenja municije sa osiromašenim uranijom. 

U jeku ratnih dejstava i borbe za odbranu Republike Srpske, na Vojsku Republike Srpske, a koja je držala front od oko 1100 kilometara, obrušio se pored takozvane "Armije BiH", HVO i vojske Hrvatske, još jedan neprijatelj. 30. avgusta 1995. godine je počela NATO agresija na Republiku Srpsku pod nazivom "Namerna sila". Agresija je prekinuta 12. i 13. septembra zbog lošeg vremena, a potom je 14. septembra postignut dogovor da Vojska Republike Srpske povuče teško oružje iz takozvane Zone bezbednosti što je i učinjeno zaključno sa 17. septembrom. 

Zemlje koje su učestvovale u NATO agresiji na Republiku Srpsku su: Francuska, Italija, Holandija, Španija, Turska, Britanija i SAD.

Povod za agresiju NATO pakta bila je eksplozija na sarajevskoj pijaci Markale, koja se dogodila 28. avgusta 1995. godine, a za koju je optužena Vojska Republike Srpske. Danas, kao i onda, se spori oko toga ko je odgovoran za ovu eksploziju. Danas po izjavama tadašnjih pripadnika UN-a u Haškom tribunalu i ostalih upućenih u ovaj događaj stoji to da se ne može utvrditi odakle je došla granata.

S druge strane, kanadski oficir Džon Rasel rekao je na suđenju generalu Ratku Mladiću da se nije moglo utvrditi ko je ispalio granatu na pijacu Markale u Sarajevu, ali da je njegovo lično uverenje da je doletela sa položaja takozvane "Armije RBiH".

Rasel, koji je svedočio u odbranu generala Mladića, u to vreme službovao je u snagama UN u Sarajevu, a na dan eksplozije učestvovao je u istrazi i analizirao krater od granate na Markalama.

Na položaje Vojske Republike Srpske, NATO avijacija bacila je ukupno 1.026 bombi, od čega 708 vođenih. Ukupna težina bačenog eksploziva iznosila je oko 10.000 tona.

Nato je u akciji pod nazivom "Namerna sila" koristio radioaktivnu municiju, uz "objašnjenje" da ona treba Srbe u BiH da "dovede za pregovarački sto". Napadi su trajali do 14. septembra.

Dejstvo Vojske Republike Srpske

Kako je iznad teritorije bivše BiH bio uspostavljen režim "zabranjenih letova", nebo iznad Republike Srpske su kontrolisali NATO avioni. Pod okriljem ove misije, NATO avioni su već počeli sa uvežbavanjem gađanja položaja Vojske Republike Srpske. To su činili raznim manevrima, pikiranjima i stalnim naletima iznad određenih teritorija. Vojska Republike Srpske, uvidevši da se radi o pripremama za napad izmestila je položaje PVO jedinica kako bi izbegla gubitke. 




I ovakav potez se pokazao ispravnim, a predviđanja o predstojećem napadu tačna. NATO je započeo napade po već utvrđenim položajima Vojske Republike Srpske, a koji su na sreću bili lažni. PVO jedinice su već pripremile makete i dobru kamuflažu kao i imitatore zračenja kako bi NATO piloti mislili da je to pravi položaj.

Vojska Republike Srpske je imala tri vatrene tačke PVO jedinica i delovala je "partizanski", stalnim premeštanjem položaja. Jedan od takvih načina delovanja bio je taj da se neprijatelj uveri da je određena zona sigurna i da u njoj nema PVO sistema. Naviknuvši se na određene rute NATO avioni su ih koristili stalno, misleći da u tim rejonima ne postoje PVO sistemi, pa je to Vojska Republike Srpske iskorištavala kako bi dejstvovala po njima. Vojska Republike Srpske je koristila sva PVO sredstva od, PAT-ova do KUB-ova.



Tokom agresije NATO pakta, nastao je i novi termin u PVO terminologiji, a kumovali su mu oficiri Vojske Republike Srpske - protivvazdušni napad.

PVO Vojske Republike Srpske nije ulazila u frontalo otvaranje vatre nego je čekala pogodan trenutak kako bi "bez" opasnosti mogla delovati po avionima. To, prvenstveno iz razloga jer frontalni odgovor nije bio moguć zbog superiornosti neprijatelja.

Tokom NATO agresije oboreno je ukupno devet neprijateljskih aviona, plus dva hrvatska. Takođe nije poznat broj aviona koji su pali u Jadransko more oštećeni, za koje nije potvrđeno obaranje. 

Iskustvo Vojske Republike Srpske je mnogo doprinelo i odbrani Savezne Republike Jugoslavije, jer su dve bratske armije razmenile sva iskustva i pomogle jedna drugoj u borbi protiv NATO neprijatelja. 

Javna je tajna da su određeni dorađeni delovi PVO sistema otišli u SR Jugoslaviju 1999. godine kako bi se unapredila odbrana.

Prvog dana operacije na nebu iznad Pala, u okršaju PVO i aviona Alijanse, koji su meštani posmatrali sa ulica, oko 17.00 časova raketom "zemlja-vazduh" oboren je francuski "Miraž 2000". Avion je pao 20 kilometara jugoistočno od Pala, a dva pilota spasila su se katapultiranjem.

Nato avijacija je 9. septembra 1995. godine počela da deluje i na sisteme protivvazdušne odbrane na severozapadu Republike Srpske.

Napadi su prekinuti 12. i 13. septembra zbog lošeg vremena, a 14. septembra postignut je dogovor da Vojska Republike Srpske povuče teško oružje iz takozvane Zone bezbednosti što je i učinjeno zaključno sa 17. septembrom.

NATO "demokratski" osiromašeni uranijum

Dvadesetpet godina posle bombardovanja osiromašenim uranijumom, u Republici Srbskoj od raka umire sve više mladih ljudi. Domaći i strani stručnjaci najavljuju pravi skok malignih oboljenja. 

Za bombardovanje Hadžića, Vogošće, Ilijaša, Jahorine, Pala i Bratunca, mesta koja su bila pod kontrolom Vojske Republike Srpske, NATO je koristio osiromašeni uranijum, a od njegovih posledica umrlo je najviše bivših stanovnika opštine Hadžići, koji su se, nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma, preselili na područje Bratunca.

Na bratunačkom groblju, samo četiri godine nakon bombardovanja, sahranjeno je oko 400 ljudi, od kojih je većina bolovala od neke vrste karcinoma.

I mnogi strani vojnici, koji su boravili na ovim područjima u toku i nakon bombardovanja, danas imaju slične zdravstvene probleme.

Posledice NATO bombardovanja osiromašenim uranijumom tek sada su ozbiljno počeli da osećaju građani Republike Srpske. Na teritoriji cele zemlje je primećen porast malignih oboljenja, koji na opšti užas u pojedinim regionima sve više pogađa mlade ljude, koji se, nažalost, lekarima obraćaju najčešće kasno, kad je izlečenje praktično nemoguće.



Pogubnom uticaju osiromašenog uranijuma izloženo je danas 15 lokacija u Republici Srbskoj. Srbi iz bombardovanih Hadžića čak četiri puta više umiru od raka u odnosu na ostale stanovnike, a to su otkrili slučajno, nakon što se posle reintegracije teritorija, oko 5.000 Srba iz Hadžića preselilo u Bratunac, gde su zapazili da u odnosu na zatečenu populaciju, u neobično velikom broju baš Srbi iz Hadžića umiru od raka. Podaci govore da je u Bratuncu od 5.000 preseljenih Hadžićana, njih skoro 800 umrlo od malignih bolesti.