Projekat koji je ujedinio Srbe

Zastoj u pregovorima o statusu Kosova i Metohije i suštinske razlike po tom pitanju između države Srbije i albanske nacionalne manjine, kao i ozbiljna mimoilaženja među članicama Savjeta bezbjednosti (SB) Ujedinjenih nacija (UN) razlog su da je Centar za geostrateška istraživanja kroz izradu Održivog plana za južnu srpsku pokrajinu dao svoj doprinos unapređenju pregovaračkog procesa i postizanju dugoročne stabilnosti u regionu.
Ključna prednost Održivog plana za Kosovo i Metohiju je u tome da on svojim duhom i slovom istovremeno zadovoljava suštinske intrese srpske i albanske strane kao strana u pregovorima i međunarodne zajednice kao zainteresovane strane. Plan predviđa da južna srpska pokrajina ostane u sastavu Srbije. Srpski entitet čine zajednice srpskih, bošnjačkih, goranskih opština, kao i drugih nealbanskih zajednica na Kosovu i Metohiji. U sastav srpskog entiteta ulaze opštine sa modifikovanim granicama: Zvečanska Mitrovica, Istok, Klina, Leposavić, Zubin Potok, Obilić, Lipljan, Gračanica, Novo Brdo, Gornje Kusce - Šilovo - Ranilug, Parteš - Pasjane, Vrbovac - Klokot, Štrpce, Gora, Sredačka Župa, Vitomirica - Belo Polje, Orahovac - Velika Hoča - Zočište.
Ovim planom srpskoj strani se daju garancije za bezbjednost i suverenitet, albanskoj suštinska autonomija koja podrazumijeva izvršnu, zakonodavnu i sudsku vlast, a međunarodnoj zajednici pružaju se perspektive i stvaraju osnove za dugoročnu stabilnost u ovom dijelu svijeta. Centar za geostrateška istraživanja smatra da je ovo jedina moguća politička formula za imlementaciju održivog rješenja.
Nezvanično saznajemo da je plan prezentovan u sjevernom dijelu Kosovske Mitrovice u organizaciji Srpskog nacionalnog vijeća (SNV) i Zajednice srpskih opština (ZSO).
- Plan je radila sjajna ekipa – rekli su nezvanično "Danu" predstavnici Srba sa Kosova i Metohije.
Član Državnog pregovaračkog tima i poslanik Demokratske stranke Srbije (DSS) Marko Jakšić za naš list je kratko prokomentarisao da podržava plan Centra za geostrateška istraživanja.
Predsjednik Srpske narodne stranke (SNS) i lider "Srpske liste " Andrija Mandić je naglasio da SNS u potpunosti podržava plan za Kosovo i Metohiju koji je javnosti predstavio Centar za geostrateška istraživanja. On je naglasio da je to "prvi konkretan plan regulisanja položaja Kosova i Metohije u okviru države Srbije koji je usaglašen sa evropskim standardima i u potpunosti štiti naše nacionalne interese".
- Godinama samo slušamo priče kako je Kosovo i Metohija sastavni dio Srbije, ili da će Srbija ponuditi Kosovu i Metohiji " više od autonomije a manje od nezavisnosti", ali, nažalost, niko nije ponudio konkretni plan kako vidi Kosovo i Metohiju u sastavu Srbije. Neki su političari na Zapadu zbog takvog odnosa izvlačili zaključke da neki političari u Srbiji i pored deklarativnog zalaganja za opstanak Kosova i Metohije u Srbiji izgleda nemaju ništa protiv toga da im se oduzme Kosovo i Metohija- objasnio je Mandić za "Dan".
On je otkrio da je posljednjih dana na Zapadu u opticaju jedna nova floskula o tzv. konstruktivnom protivljenju dijela elite Srbije oduzimanju Kosova i Metohije.
- To znači i ako se oduzme Kosovo i Metohija da oni izuzev deklarativnog protivljenja neće preduzeti nikakve konkretne akcije u pravcu zaštite teritorije Srbije. Zato je ovaj plan važan, jer se njime precizira položaj Kosova i Metohije u okviru Srbije, nadležnosti autonomne pokrajine, kao i uređenje autonomne pokrajine koja bi se sastojala iz dva entiteta, srpskog i albanskog- objasnio je Mandić.

Propisi Srbije

- Kosovo i Metohija je Autonomna pokrajina u sastavu Republike Srbije. Na području Kosova i Metohije formiraće se dva entiteta, albanski i srpski. Najviši pravni akt Autonomne pokrajine Kosovo i Metohija je Ustav koji će garantovati entitetsku podjelu južne srpske pokrajine. Albanski entitet će uživati suštinsku autonomiju u odnosu na centralne vlasti u Beogradu u skladu sa Ustavom AP Kosovo i Metohija, odnosno Ustavom Republike Srbije. Albanski entitet imaće nadležnosti u oblasti izvršne, sudske i zakonodavne vlasti. Srpskom entitetu će biti ostavljena mogućnost da primjenjuje zakone i propise Republike Srbije i da ostvaruje institucionalnu saradnju s organima Republike Srbije - navodi se, između ostalog, u Održivom planu za Kosovo i Metohiju.

Razdvojene nadležnosti

- Precizno je uređen način donošenja odluka u autonomnoj oblasti Kosova i Metohije i razdvojene su nadležnosti šta pripada državi Srbiji, spoljni poslovi, Ustavni sud, odbrana zemlje, nepovredivost granica, a šta se nalazi u nadležnosti same pokrajine - naglasio je Mandić.
U nadležnosti Republike Srbije ostali bi monetarna politika, kontrola granica i carinska politika, zaštita srpskog vjerskog i kulturnog nasljeđa i bezbjednosti u srpskom entitetu i zaštita ljudskih prava u posljednjoj instanci - naglašeno je, između ostalog, u Održivom planu.

Savjet za unapređenje odnosa

Na području Kosova i Metohije formira se Savjet za unapređenje srpsko- albanskih odnosa. Nakon potpisivanja sporazuma Agencija za privatizaciju autonomne pokrajine Kosovo i Metohija u koju ulaze predstavnici oba entiteta i Republike Srbije počeće privatizaciju na prostoru Kosova i Metohije. Održivi plan za Kosovo i Metohiju implementira se kroz potpisivanje posebnog sporazuma.