Vlast brani i pravo na sećanje

05.11.2018. god.

Zabrana prelaska državne granice grupi srbskih intelektualaca je samo nastavak kampanje koju državni organi uz pomoć paradržavnih, anonimnih struktura vode u susret obeležavanju velikog jubileja 100. godišnjice Podgoričke skupštine. Kako smo ranije pisali, u Pljevljima, Budvi, Herceg Novom, Nikšiću i Beranama su najavljene svečane akademije, a na sam dan ujedinjenja 1. decembra je planirano održavanje centralne akademije u Podgorici. Indikativno je da su Matija Bećković, Aleksandar Raković, Čedomir Antić i Dejan Mirović ranije najavljivani kao govornici na ovim skupovima, pa se nedavna ujdurma sa zabranom prelaska tumači kao režimska opstrukcija proslave slavnog jubileja, piše Politika.

Odmah po najavi da će srbski narod u Crnoj Gori proslaviti veliki jubilej stogodišnjice narodnog ujedinjenja i Velike podgoričke skupštine, kojom je ostvaren vekovni san ujedinjenja s jednorodnim narodom Srbije, u Crnoj Gori su se mobilisala provladina javna i tajna udruženja koja na sva zvona pokušavaju da ovaj istorijski događaj predstave u njegovoj suprotnosti, s krajnjim ciljem da se oslobođenje proglasi okupacijom.

U tom kontekstu treba sagledavati pojavljivanje fantomskih plakata po crnogorskim gradovima „Nikad više 1918”, zabranjivanje svečane akademije povodom 100. godišnjice oslobođenja u Pljevljima, ali i nedavnu ujdurmu zabrane prelaska državne granice za više srbskih intelektualaca.

Podsetimo, početkom prošlog meseca po svim većim crnogorskim gradovima, osvanuli plakati anonimnih autora koji su pod sloganom „Nikad više 1918”, u kojima se navodilo da je srbska vojska izvršila „odmazdu u Crnoj Gori” rušenjem „hiljade domova”, ubijanjem „crnogorskih patriota”, silovanjem žena koje su kasnije „izvršavale samoubistva”.

Anonimni priređivači patetičnog teksta potpisani su kao „ljubitelji crnogorskog heroja Krsta Zrnovog Popovića”, borca za dinastiju Petrović, koji je poginuo tokom Drugog svetskog rata kao antikomunista i vođa komitskog odreda.

Ova akcija ličila je na neke ranije kada su u susret NATO integracijama postavljani nemaštoviti bilbordi u gradskim zonama s rebus sloganom koji je govorio „Bolje banana u ruci, nego ruska čizma na vratu.” Tada je na meti tih i sličnih bilborda, potpisanih od „Crnogorskih patriota”, bila Rusija, a ovim plakatima je na meti bez dileme Srbija i još više srbski narod u Crnoj Gori.

Pošto su uvredljivi plakati lepljeni čak i na opštinskim zgradama, pa i na crkvenim zdanjima, revoltirani građani su se obraćali opštinskim policijskim stanicama i lokalnim organima komunalne policije, kako bi se pomenuti pamfleti uklonili, ali su na kraju to učinili sami građani samoinicijativno, a autor i postavljač ovih sramnih plakata su i do danas ostali anonimni i nepoznati.

Da je vlast umešana u njihovo postavljanje dâ se zaključiti po tome što uprkos postojanju nadzornih kamera na mestima gde su plakati lepljeni, policija nije uspela da „sazna ko ih je postavio”. Tako su opozicioni predstavnici tivatskog lokalnog parlamenta predali prijavu za raspirivanje verske i nacionalne mržnje, tražeći da se otkriju počinioci lepljenja plakata na zgradi Crkve Svetog Save i na zgradi opštine, koje su jasno pokrivene video-nadzorom, ali do danas nisu dobili odgovore koje traže njihovi građani, revoltirani zbog skrnavljenja crkve. Teško da će ikada i dobiti odgovor.

„Aktuelna vlast u Crnoj Gori nije mogla bolje potvrditi svoj diskriminatorski odnos prema srbskom narodu, ali ni učiniti bolju najavu nastupajućim manifestacijama obeležavanja stogodišnjice proboja Solunskog fronta i oslobođenja i ujedinjenja Crne Gore i Srbije, i svih porobljenih slovenskih prostora u tom vremenu, nego što je to uradila povlačenjem odobrenja za održavanje manifestacija kulture u Pljevljima”, kazao je predsednik Srbskog kulturnog centra „Patrijarh Varnav” Božidar Jelovac nakon nedavne zabrane lokalne vlasti u Pljevljima da se u tom gradu održi svečana akademija povodom velikog jubileja.

Podsetimo, u Pljevljima je na dan održavanja manifestacije, odnosno samo par sati pre njenog početka, opštinski funkcioner Mersudin Halilović povukao ranije izdatu saglasnost za korištenje sale Doma Vojske Crne Gore. U Pljevljima je trebalo da se održi prva svečanost od više najavljenih po svim većim gradovima Crne Gore.

Ako se po jutru dan poznaje, onda je očekivano da će organizatori proslave 100. godišnjice značajnih događanja oslobođenja i ujedinjenja, imati opstrukcije i u sledećim manifestacijama u Budvi, Herceg Novom, Beranama, Nikšiću i onoj centralnoj manifestaciji u Podgorici 1. decembra.

U Pljevljima je, umesto svečane akademije u sali, ipak održan program i protestni performans. I pored zabrane i ogromnog broja policije, koja je gotovo blokirala grad, u prepunom hramu i porti Crkve Svete Petke u Pljevljima, uz program crkvenog hora „Sveti Novomučenik Stanko” iz Nikšića i srbskih umetnika i etno-pojaca, više stotina građana prisustvovalo je obeležavanju ovih svečanosti, da bi nakon toga mirnom šetnjom, uz zapaljene sveće, otišli do zgrade Opštine Pljevlja, uz pesmu „Tamo, daleko”.

Organizator proslave jubileja Srbski nacionalni savet je upozorio da je ovakvom zabranom „drastično prekršen Ustav Crne Gore, koji u članu 79, u poglavlju ’Zaštita identiteta’ garantuje izbor, upotrebu i javno isticanje nacionalnih simbola i obeležavanje nacionalnih praznika”.

Oslobodioci pretvoreni u tirane

Uz slogan „Za pravo, čast i slobodu Crne Gore”, ilustraciju na plakatu je pratio sledeći tekst: „U nemilosrdnoj odmazdi i represiji nad narodom Crne Gore počinjenim od strane Srbije, njene vojske, žandarmerije i domaćih izdajnika u njenoj službi, zbog aktivnog otpora okupaciji i aneksiji svoje domovine, jedne od najstarijih balkanskih država, između decembra 1918. i avgusta 1929. godine, u vrtlogu pakla i smrti nestalo je nekoliko hiljada ljudi. Ubijeno je preko 3.200 ljudi, od kojih mnogi i zverski. Opljačkano je i popaljeno preko 5.800 crnogorskih domova i drugih objekata. Hapšenja, mučenja i zatvaranja prošlo je preko 4.700 muškaraca, žena i dece. Prognano je ili primorano na egzil više od 3.000 crnogorskih porodica. U gotovo svakom naselju kroz koje su prošle srpske kaznene jedinice vršena su silovanja devojaka i žena usljed kojih je veliki broj njih kasnije činio samoubistva davljenjem ili vešanjem. Čitava Crna Gora prošla je kroz sramoćenja neviđena u njenoj celokupnoj istoriji.” Plakate su izlepili ljubitelji komitskog pokreta i crnogorskog heroja Krsta Zrnovog Popovića.

Novica Đurić, Politika