Godišnjica razbijanja Turaka na Batinu: Bitka za Dunav

Trenutni neuspesi Rusije u ratu protiv Napoleona, potkrepile su turske nade da ponovo uspostave kontrolu nad Krimom i Gruzijom, kao i da raščiste sa kneževima Moldavije i Vlaške koji su gravitirali ka Rusiji. Sa tim u vidu Turska je pogazila rusko-turske mirovne ugovore iz 1798. i 1805.godine, i 28.12.1806.godine Rusiji objavila rat. U narednih nekoliko godina, na prostoru današnje Rumunije i Bugarske došlo je do nekoliko žestokih bitaka između turskih snaga koje su stacionirane na prostoru Balkana, sa ruskom Dunavskom armijom koja je krenula u pomoć svojoj pravoslavnoj sabraći u borbi protiv otomanskog zavojevača. Veliku ulogu u ovom ratu je imala i Srbija, koja je na čelu sa Karađorđem podigla ustanak i samostalno oslobodila veliki deo centralne Srbije, žestoko tukući najelitnije turske jedinice na Balkanu. Ruska Dunavska divizija je stupila u vezu sa srbskim ustanicima, koji su veoma brzo formirali operativne jedinice na prostoru Srbije, a sve u cilju oslobađanja južno-slovenskih naroda.

Borbe u delti Dunava

Neuspešna opsada grada Ruse 22 juna 1810.godine, uslovila je delimično povlačenje ruske Dunavske armije severno od Dunava. Ovo je pobudilo velikog vezira Jusuf-pašu, da naredi Gušanac-paši da sa svim raspoloživim snagama pređe u ofanzivu u cilju sprečavanja generala Kamenskog (kmd. ruske Dunavske vojske) da po reorganizaciji svojih snaga krene u novi napad, i ponovo stavi u okruženje turske garnizone koji su se nalazili na desnoj obali ove reke.

Za ovu operaciju Gušanac-paša je prikupio oko 30,000 ljudi koji su se koncentrisali na desnoj obali r.Jantre.

Početkom avgusta meseca, ova turska grupacija je izašla na desnu obalu reke Jantre i izbila u reon naseljenog punkta Batina. Njeno levo krilo se naslanjalo na reku Dunav, na kojoj je bila raspoređena turska rečna flotila. Sa svojim desnim krilom ova grupacija se oslanjala na Batinu i topografski teren desno od reke Jantre. Uočivši pokrete turskih snaga, kmd. Dunavske vojske general Kamenski je njoj u susret poslao odred generala Uvarova jačine 6 pešadijskih bataljona, 3 kozačka konjička bataljona i 25 eskadrona (oko 10,000 ljudi). Ove snage su trebale da razbiju neprijatelja na sektoru desno od reke Jantre i odbace Turke na njenu levu obalu.

Do 16.avgusta 1810.godine, ruske izvidnice su uspele da dopru do reke Jantre i da izbliza upoznaju turski raspored. Oni su utvrdili da turske snage na ovom sektoru raspolažu sa gotovo 40,000 ljudi, što je bio znak da se glavnina ruske vojske koja je napredovala ka Batini, zaustavi na dosegnutim pozicijama. Tom prilikom prethodnica generala Uvarova imala je nekoliko sudara sa turskim jedinicama u kojima je izgubila 304 vojnika, dok su Turci imali preko 1,000 mrtvih i ranjenih, kao i 2 izgubljene ratne zastave.

Bitka na Batini

Na osnovu prikupljenih informacija o jačini turske grupacije u dolini reke Jantre, koje su odali turski ratni zarobljenici koji su zarobljeni 16.avgusta u borbama sa zaštitnim ruskim odredima, kao i njihove unutrašnje motivisanosti za borbu, general Kamenski odlučuje da sa glavninom snaga (jačine oko 21,000 ljudi) ipak krene put Batina.

Ova grupacija snaga je u ranim jutarnjim časovima, 25.avgusta, izbila do naseljenog punkta Batin gde je napravila svoj tabor. General Kamenski je potom ovu grupu snaga razdelio u 2 napadne kolone.

Prva napadna kolona je brojala oko 6,300 pešadinaca i 2,240 konjanika i nalazila se na desnom krilu fronta. Njen zadatak je bio da sa osloncem na Dunav i obalske kose, napadne na levo krilo neprijatelja.

Druga napadna kolona jačine 7,500 pešadinaca i 4,760 konjanika, je imala zadatak da se razdeli na 3 ešelona i da svom širinom napadne na centar i desno krilo neprijatelja, koji je poseo jake topografske objekte u dubini dunavske obale, kao i samo naseljeno mesto Batin. Jedinice 2 napadne grupe su nastupale u 3 paralelna ešelona. Na njihovim bokovima i nešto ispred se nalazila laka konjica. U visini ove grupe se Dunavom kretala i Dunavska flotila.

U ovakvom rasporedu ova objedinjena grupa je na horizontu uočila manje neprijateljske brodove, i po njima osula vatru. Za kratko vreme, ovi brodovi su bili primorani da odstupe ispred ruskih snaga, tek pošto su im 2 broda potopljena a 5 zarobljeno.

Rusi kreću u odlučan napad 

Sutradan, 26.avgusta u 08č., obe ruske napadne grupe su krenule u opšti napad na turske snage. Levokrilna napadna kolona je krenula u napad na neprijatelja koji se utvrdio na jednoj uzvišici. Pešadija se razvila u linijski streljački stroj. Čim su došli na puškomet od prednjih turskih položaja, na njih je otvorena žestoka vatra. Nedugo potom, na celoj liniji fronta se razvila žestoka borba. Do 10č. sve ruske napadne kolone su se uključile u bitku. Koristeći vešte manevre svojih snaga, Rusi su praktično na svim odsecima fronta probili turske odbrambene linije i pravovremenom upotrebom lake konjice, izazvali pometnju među Turcima. Ovo je uslovilo njihovo bekstvo sa najisturenijih uporišnih tačaka, koje su popadale kao ''kule od karata''. Posebno je nastradalo levo krilo turskog rasporeda, gde je ruska konjica (mahom sastavljena od izuzetno veštih i agilnih Kozaka) naprosto ''isekla'' neprijatelja.

Na pravcu glavnog udara Rusi su zarobili čak 49 turskih ratnih zastava i oko 200 neprijateljskih vojnika, dok su ostali pobegli ili uništeni.

Za razliku od levog krila koje u potpunosti razbijeno, nešto žilaviji otpor je pružen na desnoj strani turskog odbrambenog rasporeda. Koristeći veliki broj zemljišnih utvrđenih tačaka kao i samo naseljeno mesto Batin, Turci su ovde održali sve do kasnih popodnevnih časova tog dana. Međutim, privlačenjem snaga sa desnog krila ka centralnim tačkama napadnog rasporeda, koje su gonile razbijene ostatke turske vojske ispred sebe, Rusi uspevaju da zauzmu ključne utvrđene položaje neprijatelja. Energičnim dejstvom u bokove i pozadinu turske vojske, Rusi uspevaju da uđu u utvrđenu Batinu, zatvorivši u obruč Ahmed-pašu sa oko 500 vojnika. Pošto je odbijena intervencija dela turske vojske koja je krenula iz pravca garnizona Ruse ka Batini, opkoljena neprijateljska posada sa Ahmed-pašom na čelu, odlučuje da se sutradan u potpunosti preda.

Posledice bitke

Ruski gubici u ovoj bici iznosili su ukupno 1,542 vojnika i oficira izbačenih iz stroja. Od tog broja poginulo je 395 ljudi (15 oficira i 380 vojnika) dok je ranjeno njih 1,147, od čega su 4 generali, 63 oficiri različitih činova i 1,080 vojnika.

Turski gubici su bili neuporedivo veći. Izbačeno je iz stroja preko 5,000 turskih vojnika i oficira, a 5,086 je palo u zarobljeništvo. U borbama je palo 178 turskih ratnih zastava, a zarobljeno je i 14 artiljerijskih oruđa.

Ova bitka je ubrzala pad turskih garnizona Ruse i Đurđev, koji su oslobođeni do 15.septembra 1810.godine.

Slobodan Đukić,
Ruska reč